More than 10 Paryayvachi Shabd in Hindi
पर्यायवाची शब्दों की सूची निम्न प्रकार से है -
पर्यायवाची शब्द
अ - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
- अंक – संख्या. गिनती. क्रमांक. निशान. चिह्न. छाप।
- अंकुर – कोंपल. अँखुवा. कल्ला. नवोद्भिद्. कलिका. गाभा
- अंकुश – प्रतिबन्ध. रोक. दबाव. रुकावट. नियन्त्रण।
- अंग – अवयव. अंश. काया. हिस्सा. भाग. खण्ड. उपांश. घटक. टुकड़ा. तन. कलेवर. शरीर. देह।
- ‘अग्नि – आग. अनल. पावक. जातवेद. कृशानु. वैश्वानर. हुताशन. रोहिताश्व. वायुसखा. हव्यवाहन. दहन. अरुण।
- अंचल – पल्लू. छोर. क्षेत्र. अंत. प्रदेश. आँचल. किनारा।
- अचानक – अकस्मात. अनायास. एकाएक. दैवयोगा।
- अटल – अडिग. स्थिर. पक्का. दृढ़. अचल. निश्चल. गिरि. शैल. नग।
- अठखेली – कौतुक. क्रीड़ा. खेल –कूद. चुलबुलापन. उछल –कूद. हँसी –मज़ाक।
- अमृत – अमिय. पीयूष. अमी. मधु. सोम. सुधा. सुरभोग. जीवनोदक. शुभा।
- अयोग्य – अनर्ह. योग्यताहीन. नालायक. नाकाबिल।
- अभिप्राय – प्रयोजन. आशय. तात्पर्य. मतलब. अर्थ. मंतव्य. मंशा. उद्देश्य. विचार
- अर्जुन – भारत. गुडाकेश. पार्थ. सहस्रार्जुन. धनंजय।
- अवज्ञा – अनादर. तिरस्कार. अवमानना. अपमान. अवहेलना. तौहीन।
- अश्व – घोड़ा. तुरंग. हय. बाजि. सैन्धव. घोटक. बछेड़ा. रविसुत. अर्दा
- असुर – रजनीचर. निशाचर. दानव. दैत्य. राक्षस. दनुज. यातुधान. तमीचर।
- अवरोध – रुकावट. विघ्न. व्यवधान. अरुंगा।
- अतिथि – मेहमान. पहुना. अभ्यागत. रिश्तेदार. नातेदार. आगन्तुका.
- अतीत – पूर्वकाल. भूतकाल. विगत. गत।
- अनाज – अन्न. शस्य. धान्य. गल्ला. खाद्यान्न।
- अनाड़ी – अनजान. अनभिज्ञ. अज्ञानी. अकुशल. अदक्ष. अपटु. मूर्ख. अल्पज्ञ. नौसिखिया।
- अनार – सुनील. वल्कफल. मणिबीज. बीदाना. दाडिम. रामबीज. शुकप्रिय।
- अनिष्ट – बुरा. अपकार. अहित. नुकसान. हानि. अमंगल।
- अनुकम्पा – दया. कृपा. करम. मेहरबानी।
- अनुपम – सुन्दर. अतुल. अपूर्व. अद्वितीय. अनोखा. अप्रतिम. अद्भुत. अनूठा. विलक्षण. विचित्र।
- अनुसरण – नकल. अनुकृत. अनुगमन।
- अपमान – अनादर. उपेक्षा. निरादर. बेइज्जती. अवज्ञा. तिरस्कार. अवमाना।
- अप्सरा – परी. देवकन्या. अरुणप्रिया. सुखवनिता. देवांगना. दिव्यांगना. देवबाला।
- अभय – निडर. साहसी. निर्भीक. निर्भय. निश्चिन्त।
- अभिजात – कुलीन. सुजात. खानदानी. उच्च. पूज्य. श्रेष्ठ।
- अभिज्ञ – जानकार. विज्ञ. परिचित. ज्ञाता।
- अभिमान – गौरव. गर्व. नाज. घमंड. दर्प. स्वाभिमान. अस्मिता. अहं. अहंकार. अहमिका. मान. मिथ्याभिमान. दंभ।
- अभियोग – दोषारोपण. कसूर. अपराध. गलती. आक्षेप. आरोप. दोषारोपण. इल्ज़ामा।
- अभिलाषा – कामना. मनोरथ. इच्छा. आकांक्षा. ईहा. ईप्सा. चाह. लालसा. मनोकामना।
- अभ्यास – रियाज़. पुनरावृत्ति. दोहराना. मश्क।
- अमर – मृत्युंजय. अविनाशी. अनश्वर. अक्षर. अक्षय।
- अमीर – धनी. धनाढ्य. सम्पन्न. धनवान. पैसेवाला।
- अनन्त – असंख्य. अपरिमित. अगणित. बेशुमार।
- अनभिज्ञ – अज्ञानी. मूर्ख. मूढ़. अबोध. नासमझ. अल्पज्ञ. अदक्ष. अपटु. अकुशल. अनजान।
- अगुआ – अग्रणी. सरदार. मुखिया. प्रधान. नायक।
- अधर – रदच्छद. रदपुट. होंठ. ओष्ठ. लब।
- अध्यापक – आचार्य. शिक्षक. गुरु. व्याख्याता. अवबोधक. अनुदेशक।
- अंधकार – तम. तिमिर. ध्वान्त. अँधियारा. तिमिस्रा।
- अनुरूप – अनुकूल. संगत. अनुसार. मुआफिक
- अन्तःपुर – रनिवास. भोगपुर. जनानखाना।
- अदृश्य – अन्तर्ध्यान. तिरोहित. ओझल. लुप्त. गायब।
- अकाल – भुखमरी. कुकाल. दुष्काल. दुर्भिक्षा।
- अशुद्ध – दूषित. गंदा. अपवित्र. अशुचि. नापाका।
- असभ्य – अभद्र. अविनीत. अशिष्ट. गँवार. उजड्ड।
- अधम – नीच. निकृष्ट. पतित।
- अपकीर्ति – अपयश. बदनामी. निंदा. अकीर्ति।
- अध्ययन – अनुशीलन. पारायण. पठनपाठन. पढ़ना।
- अनुरोध – अभ्यर्थना. प्रार्थना. विनती. याचना. निवेदन।
- अखण्ड – पूर्ण. समस्त. सम्पूर्ण. अविभक्त. समूचा. पूरा।
- अपराधी – मुजरिम. दोषी. कसूरवार. सदोष।
- अधीन – आश्रित. मातहत. निर्भर. पराश्रित. पराधीन।
- अनुचित – नाजायज़. गैरवाजिब. बेजा. अनुपयुक्त. अयुत।
- अन्वेषण – अनुसन्धान. गवेषण. खोज. जाँच. शोध।
- अमूल्य – अनमोल. बहुमूल्य. मूल्यवान. बेशकीमती।
- अज – ब्रह्मा. ईश्वर. दशरथ के जनक. बकरा।
- अंधा – नेत्रहीन. सूरदास. अंध. चक्षुविहीन. प्रज्ञाचक्षु।
- अनुवाद – भाषांतर. उल्था. तर्जुमा।
- अरण्य – जंगल. कान्तार. विपिन. वन. कानन।
- अवनति – अपकर्ष. गिराव. गिरावट. घटाव. ह्रास।
- अश्लील – अभद्र. अधिभ्रष्ट. निर्लज्ज बेशर्म. असभ्य।
- आ - से शुरू होने वाले Paryayvachi Shabd
- आकुल – व्यग्र. बेचैन. क्षुब्ध. बेकल।
- आकृति – आकार. चेहरा –मोहरा. नैन –नक्श. डील –डौला
- आदर्श – प्रतिरूप. प्रतिमान. मानक. नमूना।
- आलसी – निठल्ला. बैठा –ठाला. ठलुआ. सस्त. निकम्मा. काहिला
- आयुष्मान् – चिरायु. दीर्घायु. शतायु. दीर्घजीवी. चिरंजीव।
- आज्ञा – आदेश. निदेश. फ़रमान. हुक्म. अनुमति. मंजूरी. स्वीकृति. सहमति. इजाज़ता
- आश्रय – सहारा. आधार. भरोसा. अवलम्ब. प्रश्रय।
- आख्यान – कहानी. वृत्तांत. कथा. किस्सा. इतिवृत्ता
- आधुनिक – अर्वाचीन. नूतन. नव्य. वर्तमानकालीन. नवीन. अधुनातन।
- आवेग – तेज़ी. स्फूर्ति. जोश. त्वरा. तीव्र. फुरती. चपलता।
- आलोचना – समीक्षा. टीका. टिप्पणी. नुक्ताचीनी. समालोचना।
- आरम्भ – श्रीगणेश. शुरुआत. सूत्रपात. प्रारम्भ. उपक्रम।
- आवश्यक – अनिवार्य. अपरिहार्य. ज़रूरी. बाध्यकारी।
- आदि – पहला. प्रथम. आरम्भिक. आदिमा
- आपत्ति – विपदा. मुसीबत. आपदा. विपत्ति।
- आकाश – नभ. अम्बर. अन्तरिक्ष. आसमान. व्योम. गगन. दिव. द्यौ. पुष्कर. शून्य।
- आचरण – चाल –चलन. चरित्र. व्यवहार. आदत. बर्ताव. सदाचार. शिष्टाचार।
- आडम्बर – पाखण्ड. ढकोसला. ढोंग. प्रपंच. दिखावा।
- आँख – अक्षि. नैन. नेत्र. लोचन. दृग. चक्षु. ईक्षण. विलोचन. प्रेक्षण. दृष्टि।
- आँगन – प्रांगण. बगड़. बाखर. अजिर. अँगना. सहन।
- आम – रसाल. आम्र. फलराज. पिकबन्धु. सहकार. अमृतफल. मधुरासव. अंब।
- आनन्द – आमोद. प्रमोद. विनोद. उल्लास. प्रसन्नता. सुख. हर्ष. आहलाद।
- आशा – उम्मीद. तवक्को. आस।
- आशीर्वाद – आशीष. दुआ. शुभाशीष. शुभकामना. आशीर्वचन. मंगलकामना।
- आश्चर्य – अचम्भा. अचरज. विस्मय. हैरानी. ताज्जुब।
- आहार – भोजन. खुराक. खाना. भक्ष्य. भोज्य।
- आस्था – विश्वास. श्रद्धा. मान. कदर. महत्त्व. आदर।
- आँसू – अश्रु. नेत्रनीर. नयनजल. नेत्रवारि. नयननीर।
इ - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
- इन्दिरा – लक्ष्मी. रमा. श्री. कमला।
- इच्छा – लालसा. कामना. चाह. मनोरथ. ईहा. ईप्सा. आकांक्षा. अभिलाषा. मनोकामना।
- इन्द्र – महेन्द्र. सुरेन्द्र. सुरेश. पुरन्दर. देवराज. मधवा. पाकरिपु. पाकशासन. पुरहूत।
- इन्द्राणी – शची. इन्द्रवधू. महेन्द्री. इन्द्रा. पौलोमी. शतावरी. पुलोमजा।
- इनकार – अस्वीकृति. निषेध. मनाही. प्रत्याख्यान।
- इच्छुक – अभिलाषी. लालायित. उत्कण्ठित. आतुर
- इशारा – संकेत. इंगित. निर्देश।
- इन्द्रधनुष – सुरचाप. इन्द्रधनु. शक्रचाप. सप्तवर्णधनु।
- इन्द्रपुरी – देवलोक. अमरावती. इन्द्रलोक. देवेन्द्रपुरी. सुरपुर।
- ई - से शुरू होने वाले Paryayvachi Shabd
- ईख – गन्ना. ऊख. रसडंड. रसाल. पेंड़ी. रसद।
- ईमानदार – सच्चा. निष्कपट. सत्यनिष्ठ. सत्यपरायण।
- ईश्वर – परमात्मा. परमेश्वर. ईश. ओम. ब्रह्म. अलख. अनादि. अज. अगोचर. जगदीश।
- ईर्ष्या – मत्सर. डाह. जलन. कुढ़न. द्वेष. स्पर्धा।
उ - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
- उचित – ठीक. सम्यक्. सही. उपयुक्त. वाजिब।
- उत्कर्ष – उन्नति. उत्थान. अभ्युदय. उन्मेष।
- उत्पात – दंगा. उपद्रव. फ़साद. हुड़दंग. गड़बड़. उधम।
- उत्सव – समारोह. आयोजन. पर्व. त्योहार. मंगलकार्य. जलसा।
- उत्साह – जोश. उमंग. हौसला. उत्तेजना।
- उत्सुक – आतुर. उत्कण्ठित. व्यग्र. उत्कर्ण. रुचि. रुझान।
- उदार – उदात्त. सहृदय. महामना. महाशय. दरियादिल।
- उदाहरण – मिसाल. नमूना. दृष्टान्त. निदर्शन. उद्धरण।
- उद्देश्य – प्रयोजन. ध्येय. लक्ष्य. निमित्त. मकसद. हेतु।
- उद्यत – तैयार. प्रस्तुत. तत्पर।
- उन्मूलन – निरसन. अन्त. उत्सादन।
- उपकार – (1) परोपकार. अच्छाई. भलाई. नेकी। (ii) हित. उद्धार. कल्याण
- उपस्थित – विद्यमान. हाज़िर. प्रस्तुत।
- उत्कृष्ट – उत्तम. श्रेष्ठ. प्रकृष्ट. प्रवर।
- उपमा – तुलना. मिलान. सादृश्य. समानता।
- उपासना – पूजा. आराधना. अर्चना. सेवा।।
- उद्यम – परिश्रम. पुरुषार्थ. श्रम. मेहनत।
- उजाला – प्रकाश. आलोक. प्रभा. ज्योति।
- उपाय – युक्ति. ढंग. तरकीब. तरीका. यत्न. जुगत।
- उपयुक्त – उचित. ठीक. वाज़िब. मुनासिब. वांछनीय।
- उल्टा – प्रतिकूल. विलोम. विपरीत. विरुद्धा.
- उजाड़ – निर्जन. वीरान. सुनसान. बियावान।
- उग्र – तेज़. प्रबल. प्रचण्ड
- उन्नति – प्रगति. तरक्की. विकास. उत्थान. बढ़ोतरी. उठान. उत्क्रमण. चढ़ाव. आरोह
- उपवास – निराहार. व्रत. अनशन. फाँका. लंघन।
- उपेक्षा – उदासीनता. विरक्ति. अनासक्ति. विराग. उदासीन. उल्लंघन।
- उपहार – भेंट. सौगात. तोहफ़ा।
- उपालम्भ – उलाहना. शिकवा. शिकायत. गिला।
- उल्लू – उलूक. लक्ष्मीवाहन. कौशिक
ऊ - से शुरू होने वाले Paryayvachi Shabd
- ऊँचा – उच्च. शीर्षस्थ. उन्नत. उत्तुंग।
- ऊर्जा – ओज. स्फूर्ति. शक्ति।
- ऊसर – अनुर्वर. सस्यहीन. अनुपजाऊ. बंजर. रेत. रेह।
- ऊष्मा – उष्णता. तपन. ताप. गर्मी।
- ऊँट – लम्बोष्ठ. महाग्रीव. क्रमेलक. उष्ट्र।
- ऊँघ – तंद्रा. ऊँचाई. झपकी. अर्द्धनिद्रा. अलसाई।
- ऋ - से शुरू होने वाले Paryayvachi Shabd
- ऋषि – मुनि. मनीषी. महात्मा. साधु. सन्त. संन्यासी. मन्त्रदृष्टा।
- ऋद्धि – बढ़ती. बढ़ोतरी. वृद्धि. सम्पन्नता. समृद्धि।
ए - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
- एकता – एका. सहमति. एकत्व. मेल –जोल. समानता. एकरूपता. एकसूत्रता. ऐक्य. अभिन्नता।
- एहसान – आभार. कृतज्ञता. अनुग्रह।
- एकांत – सुनसान. शून्य. सूना. निर्जन. विजन।
- एकाएक – अकस्मात. अचानक. सहसा. एकदम।
- ऐ - से शुरू होने वाले Paryayvachi Shabd
- ऐश – विलास. ऐयाशी. सुख –चैन।
- ऐश्वर्य – वैभव. प्रभुता. सम्पन्नता. समृद्धि. सम्पदा।
- ऐच्छिक – स्वेच्छाकृत. वैकल्पिक. अख्तियारी।
- ऐब – खोट. दोष. बुराई. अवगुण. कलंक. खामी. कमी. त्रुटि।
ओ - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
- ओज – दम. ज़ोर. पराक्रम. बल. शक्ति. ताकत।
- ओझल – अन्तर्ध्यान. तिरोहित. अदृश्य. लुप्त. गायब।
- ओस – तुषार. हिमकण. हिमसीकर. हिमबिन्दु. तुहिनकण।
- ओंठ – होंठ. अधर. ओष्ठ. दन्तच्छद. रदनच्छद. लब।
- औ - से शुरू होने वाले Paryayvachi Shabd
- और – (i) अन्य. दूसरा. इतर. भिन्न (ii) अधिक. ज़्यादा (ii) एवं. तथा।
- औषधि – दवा. दवाई. भेषज. औषध
Synonyms in Hindi. समानार्थी शब्द
क - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
कपड़ा – चीर. वस्त्र. वसन. अम्बर. पट. पोशाक चैल. दुकूल।
कमल – सरोज. सरोरुह. जलज. पंकज. नीरज. वारिज. अम्बुज. अम्बोज. अब्ज. सतदल. अरविन्द. कुवलय. अम्भोरुह. राजीव. नलिन. पद्म. तामरस. पुण्डरीक. सरसिज. कंज।
कर्ण – अंगराज. सूर्यसुत. अर्कनन्दन. राधेय. सूतपुत्र. रविसुत. आदित्यनन्दन।
कली – मुकुल. जालक. ताम्रपल्लव. कलिका. कुडमल. कोरक. नवपल्लव. अँखुवा. कोंपल. गुंचा।
कल्पवृक्ष – कल्पतरु. कल्पशाल. कल्पद्रुम. कल्पपादप. कल्पविटप।
कन्या – कुमारिका. बालिका. किशोरी. बाला।
कठिन – दुर्बोध. जटिल. दुरूह।
कंगाल – निर्धन. गरीब. अकिंचन. दरिद्र।
कमज़ोर – दुर्बल. निर्बल. अशक्त. क्षीण।
कुटिल – छली. कपटी. धोखेबाज़. चालबाज़।
काक – काग. काण. वायस. पिशुन. करठ. कौआ।
कुत्ता – कुक्कर. श्वान. शुनक. कूकुर।
कबूतर – कपोत. रक्तलोचन. हारीत. पारावत।
कृत्रिम – अवास्तविक. नकली. झूठा. दिखावटी. बनावटी।
कल्याण – मंगल. योगक्षेम. शुभ. हित. भलाई. उपकार।
कूल – किनारा. तट. तीर।
कृषक – किसान. काश्तकार. हलधर. जोतकार. खेतिहर।
क्लिष्ट – दुरूह. संकुल. कठिन. दुःसाध्य।
कौशल – कला. हुनर. फ़न. योग्यता. कुशलता।
कर्म – कार्य. कृत्य. क्रिया. काम. काज।
कंदरा – गुहा. गुफा. खोह. दरी।
कथन – विचार. वक्तव्य. मत. बयाना
कटाक्षे – आक्षेप. व्यंग्य. ताना. छींटाकशी।
कुरूप – भद्दा. बेडौल. बदसूरत. असुन्दर।
कलंक – दोष. दाग. धब्बा. लांछन. कलुषता।
कोमल – मृदुल. सुकुमार. नाजुक. नरम. सौम्य. मुलायम।
किरण – रश्मि. केतु. अंशु. कर. मरीचि. मखूख. प्रभा. अर्चि. पुंज।
कसक – पीड़ा. दर्द. टीस. दुःख।
कोयल – कोकिल. श्यामा. पिक. मदनशलाका।
कायरता – भीरुता. अपौरुष. पामरता. साहसहीनता।
कंटक – काँटा. शूल. खार।
कामदेव – मनोज. कन्दर्प. आत्मभू. अनंग. अतनु. काम. मकरकेतु. पुष्पचाप. स्मर. मन्मथ
कार्तिकेय – कुमार. पार्वतीनन्दन. शरभव. स्कन्ध. षडानन. गुह. मयूरवाहन. शिवसुत. षड्वदन।
कटु – कठोर. कड़वा. तीखा. तेज़. तीक्ष्ण. चरपरा. कर्कश. रूखा. रुक्ष. परुष. कड़ा. सत्ता
किला – दुर्ग. कोट. गढ़. शिविर
किंचित – (i) कतिपय. कुछ एक. कई एक (ii) कुछ. अल्प. ज़रा।
किताब – पुस्तक. ग्रंथ. पोथी।
किनारा – (i) तट. मुहाना. तीर. पुलिन. कूल। (ii) अंचल. छोर. सिरा. पर्यन्त।
कीमत – मूल्य. दाम. लागता
कुबेर – राजराज. किन्नरेश. धनाधिप. धनेश. यक्षराज. धनद।
कुमुदनी – नलिनी. कैरव. कुमुद. इन्दुकमल. चन्द्रप्रिया।
कृष्ण – नन्दनन्दन. मधुसूदन. जनार्दन. माधव. मुरारि. कन्हैया. द्वारकाधीश. गोपाल. केशव. नन्दकुमार. नन्दकिशोर. बिहारी।
कृतज्ञ – आभारी. उपकृत. अनुगृहीत. ऋणी. कृतार्थ. एहसानमंद।
केला – रम्भा. कदली. वारण. अशुमत्फला. भानुफल. काष्ठीला।
क्रोध – गुस्सा. अमर्ष. रोष. कोप. आक्रोश. ताव।
करुणा – दया. तरस. रहम. आत्मीयभाव।
ख - से शुरू होने वाले Paryayvachi Shabd
खग – पक्षी. चिड़िया. पखेरू. द्विज. पंछी. विहंग. शकुनि।
खंजन – नीलकण्ठ. सारंग. कलकण्ठ।
खंड – अंश. भाग. हिस्सा. टुकड़ा।
खल – शठ. दुष्ट. धूर्त. दुर्जन. कुटिल. नालायक. अधम।
खूबसूरत – सुन्दर. सुरम्य. मनोज्ञ. रूपवान. सौरम्य. रमणीक।
खून – रुधिर. लहू. रक्त. शोणित।
खम्भा – खम्भ. स्तूप. स्तम्भ।
खतरा – अंदेशा. भय. डर. आशंका।
खत – चिट्ठी. पत्र. पत्री. पाती।
खामोश – नीरव. शान्त. चुप. मौन।
खीझ – झुंझलाहट. झल्लाहट. खीझना. चिढ़ना।
ग - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
गरुड़ – खगेश्वर. सुपर्ण. वैतनेय. नागान्तका
गौरव – मान. सम्मान. महत्त्व. बड़प्पन।
गम्भीर – गहरा. अथाह. अतला
गाँव – ग्राम. मौजा. पुरवा. बस्ती. देहात।
गृह – घर. सदन. भवन. धाम. निकेतन. आलय. मकान. गेह. शाला।
गुफा – गुहा. कन्दरा. विवर. गह्वर।
गीदड़ – शृगाल. सियार. जम्बुका
गुप्त – निभृत. अप्रकट. गूढ. अज्ञात. परोक्ष।
गति – हाल. दशा. अवस्था. स्थिति. चाल. रफ़्तार।
गंगा – भागीरथी. देवसरिता. मंदाकिनी. विष्णुपदी. त्रिपथगा. देवापगा. जाहनवी. देवनदी. ध्रुवनन्दा. सुरसरि. पापछालिका।
गणेश – लम्बोदर. मूषकवाहन. भवानीनन्दन. विनायक. गजानन. मोदकप्रिय. जगवन्द्य. हेरम्ब. एकदन्त. गजवदन. विघ्ननाशका
गज – हस्ती. सिंधुर. मातंग. कुम्भी. नाग. हाथी. वितुण्ड. कुंजर. करी. द्विपा
गधा – गदहा. खर. धूसर. गर्दभ. चक्रीवाहन. रासभ. लम्बकर्ण. बैशाखनन्दन. बेसर।
गाय – धेनु. सुरभि. माता. कल्याणी. पयस्विनी. गौ।
गुलाब – सुमना. शतपत्र. स्थलकमल. पाटल. वृन्तपुष्प
गुनाह – गलती. अधर्म. पाप. अपराध. खता. त्रुटि. कुकर्म।
घ - से शुरू होने वाले Paryayvachi Shabd
घड़ा – कलश. घट. कुम्भ. गागर. निप. गगरी. कुट।
घी – घृत. हवि. अमृतसार।
घाटा – हानि. नुकसान. टोटा।
घन – जलधर. वारिद. अंबुधर. बादल. मेघ. अम्बुद. पयोद. नीरद।।
घृणा – जुगुप्सा. अरुचि. घिन. बीभत्स।
घुमक्कड़ – रमता. सैलानी. पर्यटक. घुमन्तू. विचरण शील. यायावर।
घिनौना – घृण्य. घृणास्पद. बीभत्स. गंदा. घृणित।
घुमंतू – बंजारा. घुमक्कड़
च - से शुरू होने वाले Paryayvachi Shabd
चंदन – मंगल्य. मलयज. श्रीखण्ड।
चाँदी – रजत. रूपा. रौप्य. रूपक
चरित्र – आचार. सदाचार. शील. आचरण।
चिन्ता – फ़िक्र. सोच. ऊहापोह।
चौकीदार – आरक्षी. पहरेदार. प्रहरी. गारद. गश्तकार।
चोटी – शृंग. तुंग. शिखर. परकोटि।
चक्र – पहिया. चाक. चक्का।
चिकित्सा – उपचार. इलाज. दवादारू।
चतुर – कुशल. नागर. प्रवीण. दक्ष. निपुण. योग्य. होशियार. चालाक. सयाना. विज्ञा
चन्द्र – सोम. राकेश. रजनीश. राकापति. चाँद. निशाकर. हिमांशु. मयंक. सुधांशु. मृगांक. चन्द्रमा. कला –निधि. ओषधीश।
चाँदनी – चन्द्रिका. ज्योत्स्ना. कौमुदी. कुमुदकला. जुन्हाई. अमृतवर्षिणी. चन्द्रातप. चन्द्रमरीचि।
चपला – विद्युत्. बिजली. चंचला. दामिनी. तड़िता
चश्मा – ऐनक. उपनेत्र. सहनेत्र. उपनयन।
चाटुकारी – खुशामद. चापलूसी. मिथ्या प्रशंसा. चिरौरी. चमचागीरी।
चिह्न – प्रतीक. निशान. लक्षण. पहचान. संकेत।
चोर – रजनीचर. दस्यु. साहसिक. कभिज. खनक. मोषक. तस्कर।
छ - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
छात्र – विद्यार्थी. शिक्षार्थी. शिष्य।
छाया – साया. प्रतिबिम्ब. परछाई. छाँव।
छल – प्रपंच. झाँसा. फ़रेब. कपट।
छटा – आभा. कांति. चमक. सौन्दर्य. सुन्दरता।
छानबीन – जाँच –पड़ताल. पूछताछ. जाँच. तहकीकात।
छेद – छिद्र. सूराख. रंध्रा
छली – ठग. छद्मी. कपटी. कैतव. धूर्त. मायावी।
छाती – उर. वक्ष. वक्षःस्थल. हृदय. मन. सीना।
ज - से शुरू होने बाले पर्यायवाची शब्द
जननी – माँ. माता. माई. मइया. अम्बा. अम्मा।
जीव – प्राणी. देहधारी. जीवधारी।
जिज्ञासा – उत्सुकता. उत्कंठा. कुतूहल।
जंग – युद्ध. रण. समर. लड़ाई. संग्राम।
जग – दुनिया. संसार. विश्व. भुवन. मृत्युलोक।
जल – सलिल. उदक. तोय. अम्बु. पानी. नीर. वारि. पय. अमृत. जीवक. रस. अप।
जहाज़ – जलयान. वायुयान. विमान. पोत. जलवाहन।
जानकी – जनकसुता. वैदेही. मैथिली. सीता. रामप्रिया. जनकदुलारी. जनकनन्दिनी।
जुटाना – बटोरना. संग्रह करना. जुगाड़ करना. एकत्र करना. जमा करना. संचय करना।
जोश – आवेश. साहस. उत्साह. उमंग. हौसला।
जीभ – जिह्वा. रसना. रसज्ञा. चंचला।
जमुना – सूर्यतनया. सूर्यसुता. कालिंदी. अर्कजा. कृष्णा।
ज्योति – प्रभा. प्रकाश. लौ. अग्निशिखा. आलोक
झ - से शुरू होने वाले Paryayvachi Shabd
झंडा – ध्वजा. केतु. पताका. निसान।
झरना – सोता. स्रोत. उत्स. निर्झर. जलप्रपात. प्रस्रवण. प्रपात।
झुकाव – रुझान. प्रवृत्ति. प्रवणता. उन्मुखता।
झकोर – हवा का झोंका. झटका. झोंक. बयार।
झुठ – मिथ्या. मृषा. अनृत. असत. असत्य।
ट - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
टीका – भाष्य. वृत्ति. विवृति. व्याख्या. भाषांतरण।
टक्कर – भिडंत. संघट्ट. समाघात. ठोकर।
टोल – समूह. मण्डली. जत्था. झुण्ड. चटसाल. पाठशाला।
टीस – साल. कसक. शूल. शूक्त. चसक. दर्द. पीड़ा।
टेढा – (i) बंक. कुटिल. तिरछा. वक्रा (ii) कठिन. पेचीदा. मुश्किल. दुर्गम।
टंच – सूम. कृपण. कंजूस. निष्ठुर।
ठ - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
ठंड – शीत. ठिठुरन. सर्दी. जाड़ा. ठंडक
ठेस – आघात. चोट. ठोकर. धक्का।
ठौर – ठिकाना. स्थल. जगह।
ठग – जालसाज. प्रवंचक. वंचक. प्रतारक।
ठाठ –आडम्बर. सजावट. वैभवा
ठिठोली – मज़ाक. उपहास. फ़बती. व्यंग्य. व्यंग्योक्ति।
ठगी – प्रतारणा. वंचना. मायाजाल. फ़रेब. जालसाज़।
ड - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
डगर – बाट. मार्ग; राह. रास्ता. पथ. पंथा
डर – त्रास. भीति. दहशत. आतंक. भय. खौफ़
डेरा – पड़ाव. खेमा. शिविर
डोर – डोरी. रज्जु. तांत. रस्सी. पगहा. तन्तु।
डकैत – डाकू. लुटेरा. बटमार।
डायरी – दैनिकी. दैनन्दिनी. रोज़नामचा।
ढ - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
ढीठ – धृष्ट. प्रगल्भ. अविनीत. गुस्ताख।
ढोंग – स्वाँग. पाखण्ड. कपट. छल।
ढंग – पद्धति. विधि. तरीका. रीति. प्रणाली. करीना।
ढाढ़स – आश्वासन. तसल्ली. दिलासा. धीरज. सांत्वना।
ढोंगी – पाखण्डी. बगुला भगत. रंगासियार. कपटी. छली।
त - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
तन – शरीर. काया. जिस्म. देह. वपु।
तपस्या – साधना. तप. योग. अनुष्ठान।
तरंग – हिलोर. लहर. ऊर्मि. मौज. वीचि।
तरु – वृक्ष. पेड़. विटप. पादप. द्रुम. दरख्त।
तलवार – असि. खडग. सिरोही. चन्द्रहास. कृपाण. शमशीर. करवाल. करौली. तेग।
तम – अंधकार. ध्वान्त. तिमिर. अँधेरा. तमसा।
तरुणी – युवती. मनोज्ञा. सुंदरी. यौवनवक्षी. प्रमदा. रमणी।
तारा – नखत. उड्डगण. नक्षत्र. तारका
तम्बू – डेरा. खेमा. शिविर।
तस्वीर – चित्र. फोटो. प्रतिबिम्ब. प्रतिकृति. आकृति।
तालाब – जलाशय. सरोवर. ताल. सर. तड़ाग. जलधर. सरसी. पद्माकर. पुष्कर
तारीफ़ – बड़ाई. प्रशंसा. सराहना. प्रशस्ति. गुणगाना
तीर – नाराच. बाण. शिलीमुख. शर. सायक।
तोता – सुवा. शुक. दाडिमप्रिय. कीर. सुग्गा. रक्ततुंड।
तत्पर – तैयार. कटिबद्ध. उद्यत. सन्नद्ध।
तन्मय – मग्न. तल्लीन. लीन. ध्यानमग्न।
तालमेल – समन्वय. संगति. सामंजस्य।
तरकारी – शाक. सब्जी. भाजी।
तूफान – झंझावात. अंधड़. आँधी. प्रभंजना
त्रुटि – अशुद्धि. भूल-चूक. गलती।
थ - से शुरू होने वाले Paryayvachi Shabd
थकान – क्लान्ति. श्रान्ति. थकावट. थकन।
थोड़ा – कम. ज़रा. अल्प. स्वल्प. न्यून।
थाह – अन्त. छोर. सिरा. सीना।
थोथा – पोला. खाली. खोखला. रिक्त. छूछा।
थल – धरती. ज़मीन. पृथ्वी. भूतल. भूमि।
द - से शुरू होने वाले Paryayvachi Shabd
दर्पण – शीशा. आइना. मुकुर. आरसी।
दास – चाकर. नौकर. सेवक. परिचारक. परिचर. किंकर. गुलाम. अनुचर।
दुःख – क्लेश. खेद. पीड़ा. यातना. विषाद. यन्त्रणा. क्षोभ. कष्ट
दूध – पय. दुग्ध. स्तन्य. क्षीर. अमृत।
देवता – सुर. आदित्य. अमर. देव. वसु।
दोस्त – सखा. मित्र. स्नेही. अन्तरंग. हितैषी. सहचर।
द्रोपदी – श्यामा. पाँचाली. कृष्णा. सैरन्ध्री. याज्ञसेनी. द्रुपदसुता. नित्ययौवना।
दासी – बाँदी. सेविका. किंकरी. परिचारिका।
दीपक – आदित्य. दीप. प्रदीप. दीया।
दुर्गा – सिंहवाहिनी. कालिका. अजा. भवानी. चण्डिका. कल्याणी. सुभद्रा. चामुण्डा।
दिव्य – अलौकिक. स्वर्गिक. लोकातीत. लोकोत्तर।
दीपावली – दीवाली. दीपमाला. दीपोत्सव. दीपमालिका।
दामिनी – बिजली. चपला. तड़ित. पीत –प्रभा. चंचला. विजय. विद्युत्. सौदामिनी।
देह – तन. रपु. शरीर. घट. काया. गात. कलेवर. तनु. मूर्ति।
दुर्लभ – अलम्भ. नायाब. विरल. दुष्प्राप्य।
दर्शन – भेंट. साक्षात्कार. मुलाकाता
दंगा – उपद्रव. फ़साद. उत्पात. उधम।।
द्वेष – बैर. शत्रुता. दुश्मनी. खार. ईर्ष्या. जलन. डाह. मात्सर्य।
दरवाज़ा – किवाड़. पल्ला. कपाट. द्वार।
दाई – धाया. धात्री. अम्मा. सेविका।
देवालय – देवमन्दिर. देवस्थान. मन्दिर।
दृढ़ – पुष्ट. मज़बूत. पक्का. तगड़ा।
दुर्गम – अगम्य. विकट. कठिन. दुस्तर।
द्विज – ब्राह्मण. ब्रह्मज्ञानी. वेदविद्. पण्डित. विप्रा
दिनांक – तारीख. तिथि. मिति।
ध - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
धनुष – चाप. धनु. शरासन. पिनाक. कोदण्ड. कमान. विशिखासन।
धीरज – धीरता. धीरत्व. धैर्य. धारण. धृति।
धरती – धरा. धरणी. पृथ्वी. क्षिति. वसुधा. अवनी. मेदिनी।
धवल – श्वेत. सफ़ेद. उजला।
धुंध – कुहरा. नीहार. कुहासा।
ध्वस्त – नष्ट. भ्रष्ट. भग्न. खण्डित।
धूल – रज. खेहट. मिट्टी. गर्द. धूलिा
धंधा – दृढ़. अटल. स्थिर. निश्चित।
धनुर्धर – रोज़गार. व्यापार. कारोबार. व्यवसाय
धाक – धन्वी. तीरंदाज़. धनुषधारी. निषंगी।
धक्का – रोब. दबदबा. धौंस। टक्कर. रेला. झोंका।
न - से शुरू होने वाले Paryayvachi Shabd
नदी – सरिता. दरिया. अपगा. तटिनी. सलिला. स्रोतस्विनी. कल्लोलिनी. प्रवाहिणी।
नमक – लवण. लोन. रामरस. नोन।
नया – ‘नवीन. नव्य. नूतन. आधुनिक. अभिनव. अर्वाचीन. नव. ताज़ा।
नाश – (i) समाप्ति. अवसान (i) विनाश. संहार. ध्वंस. नष्ट –भ्रष्ट।
नित्य – हमेशा. रोज़. सनातन. सर्वदा. सदा. सदैव. चिरंतन. शाश्वत।
नियम – विधि. तरीका. विधान. ढंग. कानून. रीति।
नीलकमल – इंदीवर. नीलाम्बुज. नीलसरोज. उत्पल. असितकमल. कुवलय. सौगन्धित।
नौका – तरिणी. डोंगी. नाव. जलयान. नैया. तरी।
नारी – स्त्री. महिला. रमणी. वनिता. वामा. अबला. औरत।
निन्दा – अपयश. बदनामी. बुराई. बदगोई।
नैसर्गिक – प्राकृतिक. स्वाभाविक. वास्तविक
नरेश – नरेन्द्र. राजा. नरपति. भूपति. भूपाल
निष्पक्ष – उदासीन. अलग. निरपेक्ष. तटस्थ।
नियति – भाग्य. प्रारब्ध. विधि. भावी. दैव्य. होनी।
नक्षत्र – तारा. सितारा. खद्योत. तारक
नाग – सर्प. विषधर. भुजंग. व्याल. फणी. फणधर. उरग।
नग – भूधर. पहाड़. पर्वत. शैल. गिरि।
नरक – यमपुर. यमलोक. जहन्नुम. दौजख।
निधि – कोष. खज़ाना. भण्डार।
नग्न – नंगा. दिगम्बर. निर्वस्त्र. अनावृत।
नीरस – रसहीन. फीका. सूखा. स्वादहीन।
नीरव – मौन. चुप. शान्त. खामोश. निःशब्द।
निरर्थक – बेमानी. बेकार. अर्थहीन. व्यर्थी
निष्ठा – श्रद्धा. आस्था. विश्वास
निर्णय – निष्कर्ष. फ़ैसला. परिणाम।
निष्ठुर – निर्दय. निर्मम. बेदर्द. बेरहमा
प - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
पत्थर – पाहन. प्रस्तर. संग. अश्म. पाषाण।
पति – स्वामी. कान्त. भर्तार. बल्लभ. भर्ता. ईश।
पत्नी – दुलहिन. अर्धांगिनी. गृहिणी. त्रिया. दारा. जोरू. गृहलक्ष्मी. सहधर्मिणी. सहचरी. जाया।
पथिक – राही. बटाऊ. पंथी. मुसाफ़िर. बटोही।
पण्डित – विद्वान्. सुधी. ज्ञानी. धीर. कोविद. प्राज्ञा
परशुराम – भृगुसुत. जामदग्न्य. भार्गव. परशुधर. भृगुनन्दन. रेणुकातनय।
पर्वत – पहाड़. अचल. शैल. नग. भूधर. मेरू. महीधर. गिरि।
पवन – समीर. अनिल. मारुत. वात. पवमान. वायु. बयार।
पवित्र – पुनीत. पावन. शुद्ध. शुचि. साफ़. स्वच्छ
पार्वती – भवानी. अम्बिका. गौरी. अभया. गिरिजा. उमा. सती. शिवप्रिया।
पिता – जनक. बाप. तात. गुरु. फ़ादर. वालिद।
पुत्र – तनय. आत्मज. सुत. लड़का. बेटा. औरस. पूता
परिणय – शादी. विवाह. पाणिग्रहण।
पूज्य – आराध्य. अर्चनीय. उपास्य. वंद्य. वंदनीय. पूजनीय।
पुत्री – तनया. आत्मजा. सुता. लड़की. बेटी. दुहिता।
पृथ्वी – वसुधा. वसुन्धरा. मेदिनी. मही. भू. भूमि. इला. उर्वी. ज़मीन. क्षिति. धरती. धात्री।
प्रकाश – चमक. ज्योति. द्युति. दीप्ति. तेज़. आलोक।
प्रभात – सवेरा. सुबह. विहान. प्रातःकाल. भोर. ऊषाकाला
प्रथा – प्रचलन. चलन. रीति –रिवाज़. परम्परा. परिपाटी. रूढ़ि।
प्रलय – कयामत. विप्लव. कल्पान्त. गज़ब
प्रसिद्ध – मशहूर. नामी. ख्यात. नामवर. विख्यात. प्रख्यात. यशस्वी. मकबूला
प्रार्थना – विनय. विनती. निवेदन. अनुरोध. स्तुति. अभ्यर्थना. अर्चना. अनुनय।
प्रिया – प्रियतमा. प्रेयसी. सजनी. दिलरुबा. प्यारी।
प्रेम – प्रीति. स्नेह. दुलार. लाड़ –प्यार. ममता. अनुराग. प्रणय।
पैर – पाँव. पाद. चरण. गोड़. पग. पद. पगु. टाँग
प्रभा – छवि. दीप्ति. द्युति. आभा।
पंथ – राह. डगर. पथ. मार्ग।
परतन्त्र – पराधीन. परवश. पराश्रित।
परिवार – कुल. घराना. कुटुम्ब. कुनबा।
परछाई – प्रतिच्छाया. साया. प्रतिबिम्ब. छाया. छवि।
पक्षी – विहग. निहंग. खग. अण्डज़. शकुन्त।
पल – क्षण. लम्हा. दमा
पश्चात्ताप – अनुताप. पछतावा. ग्लानि. संताप।
पाश – जालबंधन. फंदा. बंधन. जकड़न।
पराग – रंज. पुष्परज. कुसुमरज. पुष्पधूलि।
परिवर्तन – क्रांति. हेर –फेर. बदलाव. तब्दीली।
पड़ोसी – हमसाया. प्रतिवासी. प्रतिवेशी।
पुरातन – प्राचीन. पूर्वकालीन. पुराना।
पूजा – आराधना. अर्चना. उपासना।
प्रकांड – अतिशय. विपुल. अधिक. भारी।।
प्रज्ञा – बुद्धि. ज्ञान. मेधा. प्रतिभा।
प्रचण्ड – भीषण. उग्र. भयंकर।
प्रणय – स्नेह. अनुराग. प्रीति. अनुरक्ति।
प्रताप – प्रभाव. धाक. बोलबाला. इकबाल।
प्रतिज्ञा – प्रण. वचन. वायदा।
प्रेक्षागार – नाट्यशाला. रंगशाला. अभिनयशाला. प्रेक्षागृह।
प्रौढ़ – अधेड़. प्रबुद्ध।
पल्लव – किसलय. घर्ण. पत्ती. पात. कोपल. फुनगी।
पांडुलिपि – हस्तलिपी. मसौदा. पांडुलेख।
फ - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
फणी – सर्प. साँप. फणधर. नाग. उरग।
फ़ौरन – तत्काल. तत्क्षण. तुरन्ता
फूल – सुमन. कुसुम. गुल. प्रसून. पुष्प. पुहुप. मंजरी. लतांता
फौज़ – सेना. लश्कर. पल्टन. वाहिनी. सैन्य।
फणीन्द्र – शेषनाग. वासुकी. उरगाधिपति. सर्पराज. नागराज।
ब - से शुरू होने वाले Paryayvachi Shabd
बलराम – हलधर. बलवीर. रेवतीरमण. बलभद्र. हली. श्यामबन्धु।
बाग – उपवन. वाटिका. उद्यान. निकुंज. फुलवाड़ी. बगीचा।
बन्दर – कपि. वानर. मर्कट. शाखामृग. कीश।
बट्टा – घाटा. हानि. टोटा. नुकसान।
बलिदान – कुर्बानी. आत्मोत्सर्ग. जीवनदान।
बंजर – ऊसर. परती. अनुपजाऊ. अनुर्वर।
बिछोह – वियोग. जुदाई. बिछोड़ा. विप्रलंभ।
बियावान – निर्जन. सूनसान. वीरान. उजाड़।
बंक – टेढ़ा. तिर्यक्. तिरछा. वक्र
बहुत – ज़्यादा. प्रचुर. प्रभूत. विपुल. इफ़रात. अधिक।
बुद्धि – प्रज्ञा. मेधा. ज़ेहन. समझ. अकल. गति।
ब्रह्मा – विधि. चतुरानन. कमलासन. विधाता. विरंचि. पितामह. अज. प्रजापति. स्वयंभू।
बादल – मेघ. पयोधर. नीरद. वारिद. अम्बुद. बलाहक. जलधर. घन. जीमूत।
बाल – केश. अलक. कुन्तल. रोम. शिरोरूह. चिकुर।
बिजली – तड़ित. दामिनी. विद्युत. सौदामिनी. चंचला. बीजुरी।
बसंत – ऋतुराज. ऋतुपति. मधुमास. कुसुमाकर. माधव।
बाण – तीर. तोमर. विशिख. शिलीमुख. नाराच. शर. इषु।
बारिश – पावस. वृष्टि. वर्षा. बरसात. मेह. बरखा।
बालिका – बाला. कन्या. बच्ची. लड़की. किशोरी।
भ - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
भगवान – परमेश्वर. परमात्मा. सर्वेश्वर. प्रभु. ईश्वर।
भगिनी – दीदी. जीजी. बहिन
भारती – सरस्वती. ब्राह्मी. विद्या देवी. शारदा. वीणावादिनी।
भाल – ललाट. मस्तक. माथा. कपाल।
भरोसा – सहारा. अवलम्ब. आश्रय. प्रश्रय।
भास्कर – चमकीला. आभामय. दीप्तिमान. प्रकाशवान।
भुगतान – भरपाई. अदायगी. बेबाकी।
भोला – सीधा. सरल. निष्कपट. निश्छल।
भूखा – बुभुक्षित. क्षुधातुर. क्षुधालु. क्षुधात।
भँवरा – भ्रमर. ग. मधुकर. मधुप. अलि. द्विरेफ।
भाई – अग्रज. अनुज. सहोदर. तात. भइया. बन्धु।
भाँड – विदूषक. मसखरा. जोकर।
भिक्षुक – भिखमंगा. भिखारी. याचक
म - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
मछली – मीन. मत्स्य. सफरी. झष. जलजीवन।
मज़ाक – दिल्लगी. उपहास. हँसी. मखौल. मसखरी. व्यंग्य. छींटाकशी।
मदिरा – शराब. हाला. आसव. मद्य. सुरा।
महादेव – शंकर. शंभू. शिव. पशुपति. चन्द्रशेखर. महेश्वर. भूतेश. आशुतोष. गिरीश
मक्खन – नवनीत. दधिसार. माखन. लौनी।
मंगनी – वाग्दान. फलदान. सगाई।
मनीषी – पण्डित. विचारक. ज्ञानी. विद्वान्।
मुँह – मुख. आनन. बदन।
मित्र – सखा. दोस्त. सहचर. सुहृद।
माँ – मातु. माता. मातृ. मातरि. मैया. महतारी. अम्ब. जननी. जनयित्री. जन्मदात्री।
मेघ – धराधर. घन. जलचर. वारिद. जीमूत. बादल. नीरद. पयोधर. जगलीवन. अम्बुद।
मैना – सारिका. चित्रलोचना. कलहप्रिया।
मंथन – बिलोना. विलोड़न. आलोड़न।
महक – परिमल. वास. सुवास. खुशबू. सुगंध. सौरभ।
मृत्यु – देहावसान. देहान्त. पंचतत्वलीन. निधन. मौत. इंतकाल।
माँझी – मल्लाह. नाविक. केवट।
माया – छल. छलना. प्रपंच. प्रतारणा।
माधुरी – माधुर्य. मिठास. मधुरता।
मानव – मनुज. मनुष्य. मानुष. नर. इंसान।
मोती – सीपिज. मौक्तिक. मुक्ता. शशिप्रभा।
मेंदकं – दादुर. दर्दुर. मण्डूक. वर्षाप्रिय. भेका
मोर – मयूर. नीलकण्ठ. शिखी. केकी. कलापी।
मोक्ष – मुक्ति. निर्वाण. कैवल्य. परमधाम. परमपद. अपवर्ग. सदगति।
मंदिर – देवालय. देवस्थान. देवगृह. ईशगृह।
मधु – शहद. बसंत –ऋत. भसमासव. मकरंद. पुष्पासव।
य - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
यम – सूर्यपुत्र. धर्मराज. श्राद्धदेव. कीनाश. शमन. दण्डधर. यमुनाभ्राता।
यत्न – प्रयत्न. चेष्टा. उद्यम
यामिनी – निशा. रजनी. राका. विभावरी।
योग्य – कुशल. सक्षम. कार्यक्षम. काबिला
यात्रा – भ्रमण. देशाटन. पर्यटन. सफ़र. घूमना।
याद – सुधि. स्मृति. ख्याल. स्मरण।
यंत्र – औज़ार. कल. मशीन।
यती – संन्यासी. वीतरागी. वैरागी।
युद्ध – रण. जंग. समर. लड़ाई. संग्राम।
याचिका – आवेदन –पत्र. अभ्यर्थना. प्रार्थना पत्र।
र - से शुरू होने वाले Paryayvachi Shabd
रक्त – खून. लहू. रुधिर. शोणित. लोहित. रोहित।
राधा – ब्रजरानी. हरिप्रिया. राधिका. वृषभानुजा।
रानी – राज्ञी. महिषी. राजपत्नी।
रावण – लंकेश. दशानन. दशकंठ. दशकंधर. लंकाधिपति. दैत्येन्द्र।
राज्यपाल – प्रान्तपति. सूबेदार. गवर्नर।
राय – मत. सलाह. सम्मति. मंत्रणा. परामर्श
रूढ़ि – प्रथा. दस्तूर. रस्म।
रक्षा – बचाव. संरक्षण. हिफ़ाजत. देखरेख।
रमा – कमला. इन्दिरा. लक्ष्मी. हरिप्रिया. समुद्रजा. चंचला. क्षीरोदतनया. पद्मा. श्री. भार्गवी।
रसना – जीभ. जबान. रसेन्द्रिय. जिह्वा. रसीका।
रविवार – इतवार. आदित्य –वार. सूर्यवार. रविवासर।
राजा – नरेन्द्र. नरेश. नृप. भूपाल. राव. भूप. महीप. नरपति. सम्राट।
रामचन्द्र – रघुवर. रघुनाथ. सीतापति. कौशल्यानन्दन. अमिताभ. राघव. रघुराज. अवधेश
रात – रैन. रजनी. निशा. विभावरी. यामिनी. तमी. तमस्विनी. शर्वरी. विभा. क्षपा. रात्रि
रिपु – बैरी. दुश्मन. विपक्षी. विरोधी. प्रतिवादी. अमित्र. शत्रु।
रोना – विलाप. रोदन. रुदन. क्रंदन. विलपन।
ल - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
लक्ष्मण – अनंत. लखन. सौमित्र।
लग्न – संलग्न. सम्बद्ध. संयुक्ता
लज्जा – शर्म. हया. लाज. व्रीडा।
लहर – लहरी. हिलोर. तरंग. उर्मि।
लालसा – तृष्णा. अभिलाषा. लिप्सा. लालच।
लगातार – सतत. निरन्तर. अजस्र. अनवरत।
लता – बेल. वल्लरी. लतिका. प्रतान. वीरुध।
लघु – थोड़ा. न्यून. हल्का. छोटा।
लक्ष्मी – श्री. कमला. रमा. पद्मा. हरिप्रिया. क्षीरोद. इन्दिरा. समुद्रजा।
व - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
वर्षा – बरसात. मेह. बारिश. पावस. चौमास।
वक्ष – सीना. छाती. वक्षस्थल. उदरस्थला
वन – अरण्य. अटवी. कानन. विपिन।
वस्त्र – परिधान. पट. चीर. वसन. कपड़ा. पोशाक. अम्बर।
विकार – विकृति. दोष. बुराई. बिगाड़!
विष – गरल. माहुर. हलाहल. कालकूट. ज़हर।
विरुद – प्रशस्ति. कीर्ति. यशोगान. गुणगान।
विविध – नाना. प्रकीर्ण. विभिन्न।
विभोर – मस्त. मुग्ध. मग्न. लीना
विप्र – भूदेव. ब्राह्मण. महीसुर. पुरोहित. पण्डित।
विभा – प्रभा. आभा. कांति. शोभा।
विशारद – पण्डित. ज्ञानी. विशेषज्ञ. सुधी।
विलास – आनन्द. भोग. सन्तुष्टि. वासना।
व्यसन – लत. वान. टेक. आसक्ति।
वृक्ष – द्रुम. पादप. तरु. विटप।
विवाद – अनबन. झगड़ा. तकरार. बखेरा।
वंक – टेढ़ा. वक्र. कुटिल।
विपरीत – उलटा. प्रतिकूल. खिलाफ़. विरुद्ध।
व्रण – घाव. फोड़ा. ज़ख्म. नासूर।
वेश्या – गणिका. वारांगना. पतुरिया. रंडी. तवायफ़
वसन्त – मधुमास. ऋतुराज. माधव. कुसुमाकर. कामसखा. मधुऋतु।
विद्या – ज्ञान. शिक्षा. गुण. इल्म. सरस्वती।
विधि – शैली. तरीका. नियम. रीति. पद्धति. प्रणाली. चाल।
विमल – स्वच्छ. निर्मल. पवित्र. पावन. विशुद्ध।
विष्णु – नारायण. केशव. गोविन्द. माधव. जनार्दन. विशम्भर. मुकुन्द. लक्ष्मीपति. कमलापति।
Example of Synonyms in Hindi
श - से शुरू होने वाले Paryayvachi Shabd
शपथ – कसम. प्रतिज्ञा. सौगन्ध. हलफ़. सौं।
शहद – मधु. मकरंद. पुष्परस. पुष्पासव।
शब्द – ध्वनि. नाद. आश्व. घोष. रव. मुखर।
शरण – संश्रय. आश्रय. त्राण. रक्षा।
शिष्ट – शालीन. भद्र. संभ्रान्त. सौम्य. सज्जन. सभ्य।
शेर – सिंह. नाहर. केहरि. वनराज. केशरी. मृगेन्द. शार्दूल. व्याघ्र।
शिरा – नाड़ी. धमनी. नस।
शुभ – मंगल. कल्याणकारी. शुभंकर।
शिक्षा – नसीहत. सीख. तालीम. प्रशिक्षण. उपदेश. शिक्षण. ज्ञान।
श्वेत – सफ़ेद. धवल. शुक्ल. उजला. सिता
शंकर – शिव. उमापति. शम्भू. भोलेनाथ. त्रिपुरारि. महेश. देवाधिदेव. कैलाशपति. आशुतोष
शाश्वत – सर्वकालिक. अक्षय. सनातन. नित्य।
शिकारी – आखेटक. लुब्धक. बहेलिया. अहेरी. व्याध
श्मशान – मरघट. मसान. दाहस्थल।
ष - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
षड्यंत्र – साज़िश. दुरभिसंधि. अभिसंधि. कुचक्र
स - से शुरू होने वाले पर्यायवाची शब्द
सब – अखिल. सम्पूर्ण. सकल. सर्व. समस्त. समग्र. निखिल।
संकल्प – वृत. दृढ़ निश्चय. प्रतिज्ञा. प्रण।
संग्रह – संकलन. संचय. जमावा
संन्यासी – बैरागी. दंडी. विरत. परिव्राजका
सजग – सतर्क. चौकस. चौकन्ना. सावधान।
संहार – अन्त. नाश. समाप्ति. ध्वंसा
समसामयिक – समकालिक. समकालीन. समवयस्क. वर्तमान।
समीक्षा – विवेचना. मीमांसा. आलोचना. निरूपण।
समुद्र – नदीश. वारीश. रत्नाकर. उदधि. पारावार।
सखी – सहेली. सहचरी. सैरंध्री।
सज्जन – भद्र. साधु. पुंगव. सभ्य. कुलीन।
संसार – विश्व. दुनिया. जग. जगत्. इहलोक।
समाप्ति – इतिश्री. इति. अंत. समापन।
सार – रस. सत्त. निचोड़. सत्त्व।
स्तन – पयोधर. छाती. कुच. उरस. उरोज।
सुन्दरी – ललिता. सुनेत्रा. सुनयना. विलासिनी. कामिनी।
सूची – अनुक्रम. अनुक्रमणिका. तालिका. फेहरिस्त. सारणी।
स्वर्ण – सुवर्ण. सोना. कनक. हिरण्य. हेम।
स्वर्ग – सुरलोक. धुलोक. बैकुंठ. परलोक. दिव।
स्वच्छन्द – निरंकुश. स्वतन्त्र. निबंध।
स्वावलम्बन – आत्माश्रय. आत्मनिर्भरता. स्वाश्रय।
स्नेह – प्रेम. प्रीति. अनुराग. प्यार. मोहब्बत. इश्क।
समुद्र – सागर. रत्नाकर. पयोधि. नदीश. सिन्धु. जलधि. पारावार. वारीश. अर्णव. अब्धि।
सरस्वती – भारती. शारदा. वीणापाणि. गिरा. वाणी. महाश्वेता. श्री. भाष. वाक्. हंसवाहिनी. ज्ञानदायिनी।
सूर्य – सूरज. दिनकर. दिवाकर. भास्कर. रवि. नारायण. सविता. कमलबन्धु. आदित्य. प्रभाकर. मार्तण्ड।
सम्पूर्ण – पूर्ण. समग्र. सारा. पूरा. मुकम्मल।
सर्प – भुजंग. अहि. विषधर. व्याल. फणी. उरग. साँप. नाग. अहि।
सुरपुर – सुलोक. स्वर्गलोक. हरिधाम. अमरपुर. देवराज्य. स्वर्ग।
सेठ – महाजन. सूदखोर. साहूकार. ब्याजजीवी. पूँजीपति. मालदार. धनवान. धनी. ताल्लुकदार।
संध्या – निशारंभ. दिनावसान. दिनांत. सायंकाल. गोधूलि. साँझ।
स्तुति – प्रार्थना. पूजा. आराधना. अर्चना।
ह - से शुरू होने वाले Paryayvachi Shabd
हंस – मुक्तमुक. मराल. सरस्वतीवाहन।
हाँसी – स्मिति. मुस्कान. हास्य।
हित – कल्याण. भलाई. भला. उपकार।
हक – अधिकार. स्वत्व. दावा. फर्ज़. उचित पक्ष।
हिमालय – हिमगिरि. हिमाद्रि. गिरिराज. शैलेन्द्र।
हनुमान् – पवनसुत. महावीर. आंजनेय. कपीश. बजरंगी. मारुतिनन्दन. बजरंग।
हाथ – कर. हस्त. पाणि. भुजा. बाहु. भुजाना
हाथी – गज. कुंजर. वितुण्ड. मतंग. नाग. द्विरद।
हार – (i) पराजय. पराभव. शिकस्त. मात। (ii) माला. कंठहार. मोहनमाला. अंकमालिका।
हिम – तुषार. तुहिन. नीहार. बर्फी
हिरन – मृग. हरिण. कुरंग. सारंग।
होशियार – समझदार. पटु. चतुर. बुद्धिमान. विवेकशील।
हेम – स्वर्ण. सोना. कंचन।
हरि – बंदर. इन्द्र. विष्णु. चंद्र. सिंह।
क्ष - से शुरू होने बाले पर्यायवाची शब्द
क्षेत्र – प्रदेश. इलाका. भू –भाग. भूखण्ड।
क्षणभंगुर – अस्थिर. अनित्य. नश्वर. क्षणिका
क्षय – तपेदिक. यक्ष्मा. राजरोग।
क्षुब्ध – व्याकुल. विकल. उद्विग्न।
क्षमता – शक्ति. सामर्थ्य. बल. ताकत।
क्षीण – दुर्बल. कमज़ोर. बलहीन. कृश
Paryayvachi Shabd Ke Udaharan
पर्यायवाची के उदाहरण
Sr) शब्द = पर्यायवाची
1) अग्नि = आग. अनल. पावक. दहन. वह्नि. कृशानु
2) अपमान = अनादर. अवज्ञा. अवहेलना. अवमान. तिरस्कार
3) अलंकार = आभूषण. भूषण. विभूषण. गहना. जेवर
4) अहंकार = दंभ. गर्व. अभिमान. दर्प. मद. घमंड. मान
5) अमृत = सुधा. अमिय. पीयूष. सोम. मधु. अमी
6) असुर = दैत्य. दानव. राक्षस. निशाचर. रजनीचर. दनुज. रात्रिचर. तमचर
7) अतिथि = मेहमान. अभ्यागत. आगन्तुक. पाहूना
8) अनुपम = अपूर्व. अतुल. अनोखा. अदभुत. अनन्य
9) अर्थ = धन्. द्रव्य. मुद्रा. दौलत. वित्त. पैसा
10) अश्व = हय. तुरंग. घोड़ा. घोटक. हरि. बाजि. सैन्धव
11) अंधकार = तम. तिमिर. तमिस्र. अँधेरा. तमस. अंधियारा
12) आम = रसाल. आम्र. सौरभ. मादक. अमृतफल. सहुकार
13) आग = अग्नि. अनल. हुतासन. पावक. दहन. ज्वलन. धूमकेतु. कृशानु. वहनि. शिखी. वह्नि
14) आँख = लोचन. नयन. नेत्र. चक्षु. दृग. विलोचन. दृष्टि. अक्षि
15) आकाश = नभ. गगन. अम्बर. व्योम. अनन्त. आसमान. अंतरिक्ष. शून्य. अर्श
16) आनंद = हर्ष. सुख. आमोद. मोद. प्रमोद. उल्लास
17) आश्रम = कुटी. विहार. मठ. संघ. अखाडा
18) आंसू = नेत्रजल. नयनजल. चक्षुजल. अश्रु
19) आत्मा = जीव. देव. चैतन्य. चेतनतत्तव. अंतःकरण
20) इच्छा = अभिलाषा. अभिप्राय. चाह. कामना. लालसा. मनोरथ. आकांक्षा. अभीष्ट
21) इन्द्र = सुरेश. सुरेन्द्र. देवेन्द्र. सुरपति. शक्र. पुरंदर. देवराज. महेन्द्र. मधवा. शचीपति. मेघवाहन. पुरुहूत. यासव
22) इन्द्राणि = इन्द्रवधू. मधवानी. शची. शतावरी. पोलोमी
23) ईश्वर = परमात्मा. प्रभु. ईश. जगदीश. भगवान. परमेश्वर. जगदीश्वर. विधाता
24) उपवन = बाग़. बगीचा. उद्यान. वाटिका. गुलशन
25) उक्ति = कथन. वचन. सूक्ति
26) उग्र = प्रचण्ड. उत्कट. तेज. महादेव. तीव्र. विकट
27) उचित = ठीक. मुनासिब. वाज़िब. समुचित. युक्तिसंगत. न्यायसंगत. तर्कसंगत. योग्य
28) उच्छृंखल = उद्दंड. अक्खड़. आवारा. अंडबंड. निरकुंश. मनमर्जी. स्वेच्छाचारी
29) उजड्ड = अशिष्ट. असभ्य. गँवार. जंगली. देहाती. उद्दंड. निरकुंश
30) उजला = उज्ज्वल. श्वेत. सफ़ेद. धवल
31) उजाड = जंगल. बियावान. वन
32) उजाला = प्रकाश. रोशनी. चाँदनी
33) उत्कष = समृद्धि. उन्नति. प्रगति. प्रशंसा. बढ़ती. उठान
34) उत्कृष्ट = उत्तम. उन्नत. श्रेष्ठ. अच्छा. बढ़िया. उम्दा
35) उत्कोच = घूस. रिश्वत
36) उत्पति = उद्गम. पैदाइश. जन्म. उद्भव. सृष्टि. आविर्भाव. उदय
37) उद्धार = मुक्ति. छुटकारा. निस्तार. रिहाई
38) उपाय = युक्ति. साधन. तरकीब. तदबीर. यत्न. प्रयत्न
39) ऊधम = उपद्रव. उत्पात. धूम. हुल्लड़. हुड़दंग. धमाचौकड़ी
40) ऐक्य = एकत्व. एका. एकता. मेल
41) ऐश्वर्य = समृद्धि. विभूति
42) ओज = तेज. शक्ति. बल. वीर्य
43) ओंठ = ओष्ठ. अधर. होठ
44) औचक = अचानक. यकायक. सहसा
45) औरत = स्त्री. जोरू. घरनी. घरवाली
46) ऋषि = मुनि. साधु. यति. संन्यासी. तत्वज्ञ. तपस्वी
47) कच = बाल. केश. कुन्तल. चिकुर. अलक. रोम. शिरोरूह
48) कमल = नलिन. अरविन्द. उत्पल. राजीव. पद्म. पंकज. नीरज. सरोज. जलज. जलजात. शतदल. पुण्डरीक. इन्दीवर
49) कबूतर = कपोत. रक्तलोचन. पारावत. कलरव. हारिल
50) कामदेव = मदन. मनोज. अनंग. काम. रतिपति. पुष्पधन्वा. मन्मथ
51) कण्ठ = ग्रीवा. गर्दन. गला. शिरोधरा
52) कृपा = प्रसाद. करुणा. दया. अनुग्रह
53) किताब = पोथी. ग्रन्थ. पुस्तक
54) किनारा = तीर. कूल. कगार. तट
55) कपड़ा = चीर. वसन. पट. अंशु. कर. मयुख. वस्त्र. अम्बर. परिधान
56) किरण = ज्योति. प्रभा. रश्मि. दीप्ति. मरीचि
57) किसान = कृषक. भूमिपुत्र. हलधर. खेतिहर. अन्नदाता
58) कृष्ण = राधापति. घनश्याम. वासुदेव. माधव. मोहन. केशव. गोविन्द. गिरधारी
59) कान = कर्ण. श्रुति. श्रुतिपटल. श्रवण. श्रोत. श्रुतिपुट
60) कोयल = कोकिला. पिक. काकपाली. बसंतदूत. सारिका. कुहुकिनी. वनप्रिया
61) क्रोध = रोष. कोप. अमर्ष. कोह. प्रतिघात
62) कीर्ति = यश. प्रसिद्धि
63) खग = पक्षी. द्विज. विहग. नभचर. अण्डज. शकुनि. पखेरू
64) खंभा = स्तूप. स्तम्भ. खंभ
65) खल = दुर्जन. दुष्ट. घूर्त. कुटिल
66) खून = रक्त. लहू. शोणित. रुधिर
67) गज = हाथी. हस्ती. मतंग. कूम्भा. मदकल
68) गाय = गौ. धेनु. सुरभि. भद्रा. रोहिणी
69) गंगा = देवनदी. मंदाकिनी. भगीरथी. विश्नुपगा. देवपगा. ध्रुवनंदा. सुरसरिता. देवनदी. जाह्नवी. त्रिपथगा
70) गणेश = विनायक. गजानन. गौरीनंदन. गणपति. गणनायक. शंकरसुवन. लम्बोदर. महाकाय. एकदन्त
71) गृह = घर. सदन. गेह. भवन. धाम. निकेतन. निवास. आलय. आवास. निलय. मंदिर
72) गर्मी = ताप. ग्रीष्म. ऊष्मा. गरमी. निदाघ
73) गुरु = शिक्षक. आचार्य. उपाध्याय
74) घट = घड़ा. कलश. कुम्भ. निप
75) घर = आलय. आवास. गेह. गृह. निकेतन. निलय. निवास. भवन. वास. वास-स्थान. शाला. सदन
76) घृत = घी. अमृत. नवनीत
77) घास = तृण. दूर्वा. दूब. कुश. शाद
78) चरण = पद. पग. पाँव. पैर. पाद
79) चतुर = विज्ञ. निपुण. नागर. पटु. कुशल. दक्ष. प्रवीण. योग्य
80) चंद्रमा = चाँद. हिमांशु. इंदु. विधु. तारापति. चन्द्र. शशि. हिमकर. राकेश. रजनीश. निशानाथ. सोम. मयंक. सारंग. सुधाकर. कलानिधि
81) चाँदनी = चन्द्रिका. कौमुदी. ज्योत्स्ना. चन्द्रमरीचि. उजियारी. चन्द्रप्रभा. जुन्हाई
82) चाँदी = रजत. सौध. रूपा. रूपक. रौप्य. चन्द्रहास
83) चोटी = मूर्धा. शीश. सानु. शृंग
84) छतरी = छत्र. छाता. छत्ता
85) छली = छलिया. कपटी. धोखेबाज
86) छवि = शोभा. सौंदर्य. कान्ति. प्रभा
87) छानबीन = जाँच. पूछताछ. खोज. अन्वेषण. शोध. गवेषण
88) छैला = सजीला. बाँका. शौकीन
89) छोर = नोक. कोर. किनारा. सिरा
90) जल = अमृत. सलिल. वारि. नीर. तोय. अम्बु. उदक. पानी. जीवन. पय. पेय
91) जगत = संसार. विश्व. जग. जगती. भव. दुनिया. लोक. भुवन
92) जीभ = रसना. रसज्ञा. जिह्वा. रसिका. वाणी. वाचा. जबान
93) जंगल = विपिन. कानन. वन. अरण्य. गहन. कांतार. बीहड़. विटप
94) जेवर = गहना. अलंकार. भूषण. आभरण. मंडल
95) ज्योति = आभा. छवि. द्युति. दीप्ति. प्रभा. भा. रुचि. रोचि
96) झूठ = असत्य. मिथ्या. मृषा. अनृत
97) टक्कर = मुठभेड़. लड़ाई. मुकाबला
98) टहलुआ = नौकर. सेवक. खिदमतगार
99) टाँग = पाँव. पैर. टंक
100) टीका = तिलक. चिह्न. दाग. धब्बा
101) टोना = टोटका. जादू. यंत्रमंत्र. लटका
102) ठंढ = ठंड. शीत. सरदी
103) ठग = छली. धूर्त. धोखेबाज
104) ठाँव = स्थान. जगह. ठिकाना
105) ठिंगना = बौना. वामन. नाटा
106) ठीक = उपयुक्त. उचित. मुनासिब
107) ठेठ = निपट. निरा. बिल्कुल
108) डंडा = सोंटा. छड़ी. लाठी
109) डाली = भेंट. उपहार
110) ढब = ढंग. रीति. तरीका. ढर्रा
111) ढाँचा = पंजर. ठठरी
112) ढील = शिथिलता. सुस्ती. अतत्परता
113) ढूँढ = खोज. तलाश. छानबीन
114) ढोर = चौपाया. मवेशी
115) तरुवर = वृक्ष. पेड़. द्रुम. तरु. विटप. रूंख. पादप
116) तलवार = असि. कृपाण. करवाल. खड्ग. चन्द्रहास
117) तालाब = सरोवर. जलाशय. सर. पुष्कर. पोखरा. जलवान. सरसी. तड़ाग
118) तीर = शर. बाण. विशिख. शिलीमुख. अनी. सायक
119) थोड़ा = अल्प. न्यून. जरा. कम
120) थाती = जमापूँजी. धरोहर. अमानत
121) थाक = ढेर. समूह
122) थप्पड़ = तमाचा. झापड़
123) थंभ = खंभ. खंभा. स्तम्भ
124) दास = सेवक. नौकर. चाकर. परिचारक. अनुचर. भृत्य. किंकर
125) दधि = दही. गोरस. मट्ठा. तक्र
126) दरिद्र = निर्धन. ग़रीब. रंक. कंगाल. दीन
127) दिन = दिवस. याम. दिवा. वार. प्रमान. वासर. अह्न
128) दीन = ग़रीब. दरिद्र. रंक. अकिंचन. निर्धन. कंगाल
129) दीपक = दीप. दीया. प्रदीप
130) दुःख = पीड़ा. कष्ट. व्यथा. वेदना. संताप. शोक. खेद. पीर. लेश
131) दूध = दुग्ध. क्षीर. पय. गौरस. स्तन्य
132) दुष्ट = पापी. नीच. दुर्जन. अधम. खल. पामर
133) दाँत = दशन. रदन. रद. द्विज. दन्त. मुखखुर
134) दर्पण = शीशा. आरसी. आईना. मुकुर
135) दुर्गा = चंडिका. भवानी. कुमारी. कल्याणी. महागौरी. कालिका. शिवा. चण्डी. चामुण्डा
136) देवता = सुर. देव. अमर. वसु. आदित्य. लेख. अजर. विबुध
137) देह = काया. तन. शरीर. वपु. गात
138) धन = दौलत. संपत्ति. सम्पदा. वित्त
139) धरती = धरा. धरती. वसुधा. ज़मीन. पृथ्वी. भू. भूमि. धरणी. वसुंधरा. अचला. मही. रत्नवती. रत्नगर्भा
140) धनुष = चाप्. शरासन. कमान. कोदंड. धनु
141) नदी = सरिता. तटिनी. सरि. सारंग. जयमाला. तरंगिणी. दरिया. निर्झरिणी
142) नया = नूतन. नव. नवीन. नव्य
143) नाव = नौका. तरणी. तरी
144) पवन = वायु. हवा. समीर. वात. मारुत. अनिल. पवमान. समीरण. स्पर्शन
145) पहाड़ = पर्वत. गिरि. अचल. शैल. धरणीधर. धराधर. नग. भूधर. महीधर
146) पक्षी = खेचर. दविज. पतंग. पंछी. खग. चिडिया. गगनचर. पखेरू. विहंग. नभचर
147) पति = स्वामी. प्राणाधार. प्राणप्रिय. प्राणेश. आर्यपुत्र
148) पत्नी = भार्या. वधू. वामा. अर्धांगिनी. सहधर्मिणी. गृहणी. बहु. वनिता. दारा. जोरू. वामांगिनी
149) पुत्र = बेटा. आत्मज. सुत. वत्स. तनुज. तनय. नंदन
150) पुत्री = बेटी. आत्मजा. तनूजा. सुता. तनया
151) पुष्प = फूल. सुमन. कुसुम. मंजरी. प्रसून. पुहुप
152) फूल = पुष्प. सुमन. कुसुम. गुल. प्रसून
153) बादल = मेघ. घन. जलधर. जलद. वारिद. नीरद. सारंग. पयोद. पयोधर
154) बालू = रेत. बालुका. सैकत
155) बन्दर = वानर. कपि. कपीश. हरि
156) बिजली = घनप्रिया. इन्द्र्वज्र. चंचला. सौदामनी. चपला. दामिनी. ताडित. विद्युत
157) बगीचा = बाग़. वाटिका. उपवन. उद्यान. फुलवारी. बगिया
158) बाण = सर. तीर. सायक. विशिख. शिलीमुख. नाराच
159) बाल = कच. केश. चिकुर. चूल
160) ब्रह्मा = विधि. विधाता. स्वयंभू. प्रजापति. पितामह. चतुरानन. विरंचि. अज. कर्तार. कमलासन. नाभिजन्म. हिरण्यगर्भ
161) बलदेव = बलराम. बलभद्र. हलायुध. राम. मूसली. रोहिणेय. संकर्षण
162) बहुत = अनेक. अतीव. अति. बहुल. प्रचुर. अपरिमित. प्रभूत. अपार. अमित. अत्यन्त. असंख्य
163) ब्राह्मण = द्विज. भूदेव. विप्र. महीदेव. भूमिसुर. भूमिदेव
164) भय = भीति. डर. विभीषिका
165) भाई = तात. अनुज. अग्रज. भ्राता. भ्रातृ
166) भूषण = जेवर. गहना. आभूषण. अलंकार
167) भौंरा = मधुप. मधुकर. द्विरेप. अलि. षट्पद. भृंग. भ्रमर
168) मनुष्य = आदमी. नर. मानव. मानुष. मनुज
169) मदिरा = शराब. हाला. आसव. मधु. मद
170) मोर = केक. कलापी. नीलकंठ. नर्तकप्रिय
171) मधु = शहद. रसा. कुसुमासव
172) मृग = हिरण. सारंग. कृष्णसार
173) मछली = मीन. मत्स्य. जलजीवन. शफरी. मकर
174) माता = जननी. माँ. अंबा. जनयत्री. अम्मा
175) मित्र = सखा. सहचर. साथी. दोस्त
176) यम = सूर्यपुत्र. जीवितेश. श्राद्धदेव. कृतांत. अन्तक. धर्मराज. दण्डधर. कीनाश. यमराज
177) यमुना = कालिन्दी. सूर्यसुता. रवितनया. तरणि-तनूजा. तरणिजा. अर्कजा. भानुजा
178) युवति = युवती. सुन्दरी. श्यामा. किशोरी. तरुणी. नवयौवना
179) रमा = इन्दिरा. हरिप्रिया. श्री. लक्ष्मी. कमला. पद्मा. पद्मासना. समुद्रजा. श्रीभार्गवी. क्षीरोदतनया
180) रात = रात्रि. रैन. रजनी. निशा. यामिनी. तमी. निशि. यामा. विभावरी
181) राजा = नृप. नृपति. भूपति. नरपति. नृप. भूप. भूपाल. नरेश. महीपति. अवनीपति
182) रात्रि = निशा. क्षया. रैन. रात. यामिनी. शर्वरी. तमस्विनी. विभावरी
183) रामचन्द्र = अवधेश. सीतापति. राघव. रघुपति. रघुवर. रघुनाथ. रघुराज. रघुवीर. रावणारि. जानकीवल्लभ. कमलेन्द्र. कौशल्यानन्दन
184) रावण = दशानन. लंकेश. लंकापति. दशशीश. दशकंध. दैत्येन्द्र
185) राधिका = राधा. ब्रजरानी. हरिप्रिया. वृषभानुजा
186) लड़का = बालक. शिशु. सुत. किशोर. कुमार
187) लड़की = बालिका. कुमारी. सुता. किशोरी. बाला. कन्या
188) लक्ष्मी = कमला. पद्मा. रमा. हरिप्रिया. श्री. इंदिरा. पद्मजा. सिन्धुसुता. कमलासना
189) लक्ष्मण = लखन. शेषावतार. सौमित्र. रामानुज. शेष
190) लौह = अयस. लोहा. सार
191) लता = बल्लरी. बल्ली. बेली
192) वायु = हवा. पवन. समीर. अनिल. वात. मारुत
193) वसन = अम्बर. वस्त्र. परिधान. पट. चीर
194) विधवा = अनाथा. पतिहीना. राँड़
195) विष = ज़हर. हलाहल. गरल. कालकूट
196) वृक्ष = पेड़. पादप. विटप. तरू. गाछ. दरख्त. शाखी. विटप. द्रुम
197) विष्णु = नारायण. दामोदर. पीताम्बर. चक्रपाणी
198) विश्व = जगत. जग. भव. संसार. लोक. दुनिया
199) विद्युत = चपला. चंचला. दामिनी. सौदामिनी. तड़ित. बीजुरी. घनवल्ली. क्षणप्रभा. करका
200) वारिश = वर्षण. वृष्टि. वर्षा. पावस. बरसात
201) वीर्य = जीवन. सार. तेज. शुक्र. बीज
202) वज्र = कुलिस. पवि. अशनि. दभोलि
203) विशाल = विराट. दीर्घ. वृहत. बड़ा. महा. महान
204) शिव = भोलेनाथ. शम्भू. त्रिलोचन. महादेव. नीलकंठ. शंकर
205) शरीर = देह. तनु. काया. कलेवर. अंग. गात
206) शत्रु = रिपु. दुश्मन. अमित्र. वैरी. अरि. विपक्षी. अराति
207) शिक्षक = गुरु. अध्यापक. आचार्य. उपाध्याय
208) शेर = केहरि. केशरी. वनराज. सिंह. शार्दूल. हरि. मृगराज
209) शेषनाग = अहि. नाग. भुजंग. व्याल. उरग. पन्नग. फणीश. सारंग
210) शुभ्र = गौर. श्वेत. अमल. वलक्ष. शुक्ल. अवदात
211) शहद = पुष्परस. मधु. आसव. रस. मकरन्द
212) षंड = हीजड़ा. नपुंसक. नामर्द
213) षडानन = षटमुख. कार्तिकेय. षाण्मातुर
214) सीता = वैदेही. जानकी. भूमिजा. जनकतनया. जनकनन्दिनी. रामप्रिया
215) साँप = अहि. भुजंग. ब्याल. सर्प. नाग. विषधर. उरग. पवनासन
216) सूर्य = रवि. सूरज. दिनकर. प्रभाकर. आदित्य. दिनेश. भास्कर. दिनकर. दिवाकर. भानु. अर्क. तरणि. पतंग. आदित्य. सविता. हंस. अंशुमाली. मार्तण्ड
217) सोना = स्वर्ण. कंचन. कनक. हेम. कुंदन
218) सिंह = केसरी. शेर. महावीर. हरि. मृगपति. वनराज. शार्दूल. नाहर. सारंग. मृगराज
219) समुद्र = सागर. पयोधि. उदधि. पारावार. नदीश. जलधि. सिंधु. रत्नाकर. वारिधि
220) सम = सर्व. समस्त. सम्पूर्ण. पूर्ण. समग्र. अखिल. निखिल
221) समीप = सन्निकट. आसन्न. निकट. पास
222) समूह = दल. झुंड. समुदाय. टोली. जत्था. मण्डली. वृंद. गण. पुंज. संघ. समुच्चय
223) सभा = अधिवेशन. संगीति. परिषद. बैठक. महासभा
224) सुन्दर = कलित. ललाम. मंजुल. रुचिर. चारु. रम्य. मनोहर. सुहावना. चित्ताकर्षक. रमणीक. कमनीय. उत्कृष्ट. उत्तम. सुरम्य
225) सन्ध्या = सायंकाल. शाम. साँझ. प्रदोषकाल. गोधूलि
226) स्त्री = सुन्दरी. कान्ता. कलत्र. वनिता. नारी. महिला. अबला. ललना. औरत. कामिनी. रमणी
227) सुगंधि = सौरभ. सुरभि. महक. खुशबू
228) स्वर्ग = सुरलोक. देवलोक. दिव्यधाम. ब्रह्मधाम. द्यौ. परमधाम. त्रिदिव. दयुलोक
229) स्वर्ण = सुवर्ण. कंचन. हेन. हारक. जातरूप. सोना. तामरस. हिरण्य
230) सरस्वती = गिरा. शारदा. भारती. वीणापाणि. विमला. वागीश. वागेश्वरी
231) सहेली = आली. सखी. सहचरी. सजनी. सैरन्ध्री
232) संसार = लोक. जग. जहान. जगत. विश्व. दुनिया
233) हस्त = हाथ. कर. पाणि. बाहु. भुजा
234) हिमालय = हिमगिरी. हिमाचल. गिरिराज. पर्वतराज. नगेश
235) हिरण = सुरभी. कुरग. मृग. सारंग. हिरन
236) होंठ = अक्षर. ओष्ठ. ओंठ
237) हनुमान = पवनसुत. पवनकुमार. महावीर. रामदूत. मारुततनय. अंजनीपुत्र. आंजनेय. कपीश्वर. केशरीनंदन. बजरंगबली. मारुति
238) हिमांशु = हिमकर. निशाकर. क्षपानाथ. चन्द्रमा. चन्द्र. निशिपति
239) हंस = कलकंठ. मराल. सिपपक्ष. मानसौक
240) हृदय = छाती. वक्ष. वक्षस्थल. हिय. उर
241) हाथ = हस्त. कर. पाणि
242) हाथी = नाग. हस्ती. राज. कुंजर. कूम्भा. मतंग. वारण. गज. द्विप. करी. मदकल
Tags:
हिंदी व्याकरण