निर्णय मराठी स्वाध्याय - Nirnay Swadhyay 10th
खालील आकृती पूर्ण करा.
कृती | Q (१) (अ) | Page 77
1) दुकानातील रोबोची वैशिष्ट्ये :
SOLUTION
१) रोबो हुबेहूब माणसासारखे दिसतात.
२) वागतातही मनसासारखे
३) त्यांची किंमत प्रत्येकी एक लाख रुपये.
४) सर्व्हिसिंगचा खर्च दर दोन महिन्यांनी अडीच रुपये.
2) हॉटेलमधील मनोज या वेटरच्या अंगचे गुण :
SOLUTION
१) प्रमानिकपना
२) प्रसंगवधान
कारणे लिहा.
कृती | Q (२) (अ) | Page 77
1) हॉटेल मालकाने चार रोबो खरेदी केले, कारण ______
SOLUTION
हॉटेल मालकाने चार रोबो खरेदी केले; कारण त्याला वेटरचा प्रश्न कायमचा निकालात काढायचा होता.
2) हॉटेल मालकाची द्‌विधा मन:स्थिती संपली, कारण ______
SOLUTION
हॉटेल मालकाची द्‌विधा मन:स्थिती संपली, कारण रोबो वेटरपेक्षा मानवी वेटर ठेवणेच श्रेयस्कर आहे, हे मालकांना पटले.
रोबाेंना कामे करण्यासाठी सज्ज करण्याच्या कृतींच्या घटनाक्रमाचा ओघतक्ता तयार करा.
कृती | Q (३) | Page 77
| (अ) चार्जिंग सुरू करणे. |
| (आ) ↓ |
| (इ) ↓ |
| (ई) ↓ |
SOLUTION
(अ) चार्जिंग सुरू करणे. |
↓ |
(आ) रात्री ११ ते सकाळी ६ वाजेपर्यंत चार्जिंग चालू ठेवणे. |
↓ |
(इ) सकाळी ६ वाजता कडक इस्त्रीचे कपडे रोबोंना चढवणे. |
↓ |
(ई) डाव्या खांदयावरील पॉवर स्वीच सुरू करणे. |
खालील शब्दसमूहाचा अर्थ तुमच्या शब्दांत लिहा.
कृती | Q (४) (अ) | Page 77
1) वाळवंटातील हिरवळ - ______
SOLUTION
वाळवंटातील हिरवळ - वाळवंटातील रानटीपणा हे वाळवंटातील शेती क्षेत्र आहे की कोणाचीही काळजी घेतली जात नाही.
2) कासवगती - ______
SOLUTION
कासवगती - कासावागती हे वांझ मैदान आहे.
3) अचंबित नजर - ______
SOLUTION
अचंबित नजर - चकित झालेली दृश्य म्हणजे काही दृश्य किंवा अनुभव ज्यामुळे आपण आश्चर्यचकित होऊ शकता.
4) द्‌विधा मन:स्थिती - ______
SOLUTION
द्‌विधा मन:स्थिती - दुटप्पीपणा म्हणजे जेव्हा एखादी व्यक्ती दोन पर्यायांमधील निर्णय घेऊ शकत नाही तेव्हा ती कोंडीची अवस्था म्हणूनही ओळखली जाऊ शकते.
खालील वाक्प्रचाराचा योग्य अर्थ शोधा व लिहा.
कृती | Q (५) (अ) | Page 77
1)आनंद गगनात न मावणे - ______
OPTIONS
- आनंद हद्दपार होणे.
- आकाश हातात न मावणे.
- खूप आनंद होणे.
- आकाशाशी नाते जडणे.
SOLUTION
आनंद गगनात न मावणे -
अर्थ - खूप आनंद होणे.
वाक्य - सरांची शाबासकी मिळताच मिलिंद आनंद गगनात मावेना.
2) काडीचाही त्रास न होणे - ______
OPTIONS
- प्रचंड त्रास होणे.
- काडीमोड होणे.
- अजिबात त्रास न होणे.
- खूप त्रास न होणे.
SOLUTION
काडीचाही त्रास न होणे -
अर्थ - अजिबात त्रास न होणे.
वाक्य - दुखणारा दात काढताना भाऊरावांना काडीचाही त्रास झाला नाही.
शब्दसमूहाबद्दल एक शब्द लिहा.
कृती | Q (६) (अ) | Page 77
1)अपेक्षा नसताना - ______
SOLUTION
अपेक्षा नसताना - अनपेक्षित
2) ज्याचे आकलन होत नाही असे - ______
SOLUTION
ज्याचे आकलन होत नाही असे - अनाकलनीय
3) कुठलीही अपेक्षा न ठेवता - ______
SOLUTION
कुठलीही अपेक्षा न ठेवता - निरपेक्ष
स्वमत
कृती | Q (७) (अ) | Page 78
1) रोबो व माणूस यांच्या वागण्यातील ठळक फरक पाठाच्या (निर्णय) आधारे स्पष्ट करा.
SOLUTION
हॉटेल हेरिटेजमध्ये काम करणारे चार रोबो वेटर हे यंत्र होते. अचानक एके दिवशी त्यांच्यात बिघाड झाला आणि विचित्र पद्धतीने वागून त्यांनी मोठा गोंधळ उडवून दिला. तिथे माणसे असती तर वेगळे चित्र दिसले असते. मानवी वेटरांनी परिस्थिती बघून स्वतःहून कामात योग्य ते बदल केले असते. रोबोंसारखी विचित्र कृती नक्कीच केली नसती. दुसऱ्या प्रसंगी तर झोपलेली बाई आणि बेशुद्ध पडलेली बाई यांच्यातला फरक रोबोंना कळलाच नाही. ती बाई बेशुद्ध पडलेली आहे, हे मनोजला कळले. म्हणून योग्य ती उपाययोजना तातडीने केली गेली आणि त्या बाईचा प्राण वाचला. रोबोला स्वत:ची बुद्धी नसल्यामुळे तो स्वतंत्रपणे विचार करू शकला नाही. जिथे जिथे यंत्रमानव आहेत तिथे तिथे हेच घडणार.
2) तंत्रज्ञान हे माणसाला पूरक आहे, पर्याय नाही’, या विधानाबाबत तुमचे विचार लिहा.
SOLUTION
आपण करीत असलेले काम योग्य की अयोग्य, चांगले की वाईट, हे यंत्राला ठरवता येत नाही. ते माणूसच ठरवू शकतो. कारण माणसाकडे मन, बुद्धी व भावना या गोष्टी असतात. यंत्राकडे मात्र या गोष्टी नसतात. माणूस स्वत:च्या बुद्धीने, स्वत:च्या अंत:करणाने काम करतो. यंत्र हे सांगकाम्या नोकर असते. त्याला सज्जन-दुर्जन, पापी पुण्यवान हे काहीही कळत नाही. म्हणून यंत्र कधीच मानवाची जागा घेऊ शकत नाही. कामे त्वरेने, अचूक व सफाईदारपणे करण्यासाठी यंत्र मदत करते; म्हणजे ते माणसाला पूरक आहे. ते माणसाला पर्याय ठरू शकत नाही.
3) माणसुकीमुळेच माणूस श्रेष्ठ ठरतो’, या विधानाचा अर्थ स्पष्ट करा.
SOLUTION
हॉटेल हेरिटेजमध्ये घडलेल्या प्रसंगातून आपल्याला खूप मोलाचा संदेश मिळतो, या हॉटेलमध्ये रोबो वेटर ठेवल्यामुळे खूप फायदा झाला. वेटरसंबंधातल्या समस्या दूर करता आल्या, यात शंका नाही. पण कोणत्याही मानवी व्यवहारांमध्ये एवढे पुरेसे नसते. माणसांशी माणसासारखे वागण्याला खूप महत्त्व असते. असे वागता येण्यासाठी प्रथम आपल्या मनात माणुसकी असावी लागते. रोबो यांत्रिकपणे निर्णय घेतात. एक गोष्ट येथे लक्षात घेतली पाहिजे की, कोणत्याही घटनेने माणसांच्या जीवनात भावनिक व वैचारिक वादळे निर्माण होतात. हा परिणाम प्रत्येकाला ओळखता आला पाहिजे. हे फक्त मानवी मनालाच शक्य आहे. माणसाकडेच माणुसकी असते. सर्व प्राण्यांमध्ये माणूस श्रेष्ठ ठरला, याचे कारण माणसाकडे असलेली माणुसकी होय.
खालील कृती सोडवा.
भाषाभ्यास | Q (अ) (१) | Page 78
1) आला हा दारि उभा वसंत फेरीवाला
पोते खांद्यावरि सौद्याचे, देईल ज्याचे त्याला
वरील उदाहरणातील अलंकार - ______
SOLUTION
वरील उदाहरणातील अलंकार - चेतनागुणोक्ती
2) आला हा दारि उभा वसंत फेरीवाला
पोते खांद्यावरि सौद्याचे, देईल ज्याचे त्याला
चेतनागुणोक्ती अलंकाराची वैशिष्ट्ये -
(१) ______
(२) ______
SOLUTION
चेतनागुणोक्ती अलंकाराची वैशिष्ट्ये -
(१) निर्जीव वस्तूवर सजीव मानवी भावनांचे आरोपण करणे.
(२) वसंत ऋतुला फेरीवाला असे संबोधित आहे.
खालील कृती सोडवा.
भाषाभ्यास | Q (अ) (१) | Page 78
1) लहानपण दे गा देवा। मुंगी साखरेचा रवा।
ऐरावत रत्न थोर। त्यासि अंकुशाचा मार।
संत तुकाराम महाराजांनी वरील अभंगात ज्या दोन गोष्टींची तुलना केली आहे त्या गोष्टी - ______ ______
SOLUTION
संत तुकाराम महाराजांनी वरील अभंगात ज्या दोन गोष्टींची तुलना केली आहे त्या गोष्टी - मुंगी, ऐरावत नावाचा हत्ती
2) लहानपण दे गा देवा। मुंगी साखरेचा रवा।
ऐरावत रत्न थोर। त्यासि अंकुशाचा मार।
वरील उदाहरणातील अलंकार - ______
SOLUTION
वरील उदाहरणातील अलंकार - दृष्टान्त
3) लहानपण दे गा देवा। मुंगी साखरेचा रवा।
ऐरावत रत्न थोर। त्यासि अंकुशाचा मार।
दृष्टान्त अलंकाराची वैशिष्ट्ये -
(१) ______
(२) ______
SOLUTION
दृष्टान्त अलंकाराची वैशिष्ट्ये -
(१) नम्रता या गुणाची महती सांगितली आहे.
(२) एखादा विचार पटवून देताना त्याच अर्थाची समर्पक उदाहरणे दिली आहेत
4) लहानपण दे गा देवा। मुंगी साखरेचा रवा।
ऐरावत रत्न थोर। त्यासि अंकुशाचा मार।
दृष्टान्त अलंकाराची वैशिष्ट्ये -
(१) ______
(२) ______
SOLUTION
दृष्टान्त अलंकाराची वैशिष्ट्ये -
(१) नम्रता या गुणाची महती सांगितली आहे.
(२) एखादा विचार पटवून देताना त्याच अर्थाची समर्पक उदाहरणे दिली आहेत
5)संसार सागरी विहरे जीवन नौका
वरील उदाहरणातील उपमेये - ______ ______
SOLUTION
वरील उदाहरणातील उपमेये - संसार, जीवन
6) संसार सागरी विहरे जीवन नौका
वरील उदाहरणातील अलंकार - ______
SOLUTION
वरील उदाहरणातील अलंकार - रूपक
खालील ओळी वाचून रिकाम्या जागा भरा.
भाषाभ्यास | Q (ई) | Page 78
सावळा ग रामचंद्र। रत्नमंचकी झोपतो।
त्याला पाहता लाजून। चंद्र आभाळी लोपतो।।
| उपमेय | उपमान | अलंकाराचे नाव | अलंकाराची वैशिष्ट्ये |
SOLUTION
| उपमेय | उपमान | अलंकाराचे नाव | अलंकाराची वैशिष्ट्ये |
| सावळा रामचंद्र | चंद्र | व्यतिरेक | उपमेय हे उपमानापेक्षा श्रेष्ठ असते. |
निर्णय मराठी स्वाध्याय - Nirnay Swadhyay 10th (10th std Marathi Nirnay Lesson 19).
डॉ. सुनील विभुते (१९५९) :
प्राध्यापक व लेखक. त्यांचे विविध वर्तमानपत्रांतून आणि नियतकालिकांतून विज्ञान विषयांवर १८० हून अधिक लेख प्रसिद्ध झाले आहेत. त्यांची ‘किस्से शास्त्रज्ञांचे’, ‘विस्मयकारी विज्ञान कथा’ ही पुस्तके प्रकाशित आहेत. तसेच त्यांच्या विज्ञानविषयक सहा कथांना राज्यस्तरीय पुरस्कार मिळालेले आहेत. पुणे, सोलापूर, उस्मानाबाद या आकाशवाणी केंद्रांवरून त्यांच्या पर्यावरण, प्रदूषण व वैज्ञानिक विषय यांवर आधारित ८० हून अधिक व्याख्यानांचे प्रसारण झालेले आहे. प्रस्तुत पाठात वेटर म्हणून काम करणारा रोबो हा यंत्र आहे. त्याला दिलेले काम उत्तम करता येईल; पण त्याला विचार करता येणार नाही, त्याला भावना नसतात, तो दुसऱ्याचे दु:ख, संकट समजून घेऊ शकत नाही. उलट मानव हा संवेदनशील व भावनिक आहे. ताे दुसऱ्याच्या भावना समजून घेऊ शकतो. पाठातील संकटात सापडलेल्या स्त्रीला रोबो वाचवू शकत नाही. प्रामाणिक व प्रसंगावधानी मनोजच तत्परतेने तिच्या मदतीला धावून जातो, तिचे प्राण वाचवतो. यंत्र हे यंत्रच आहे, ते माणसाची जागा घेऊ शकत नाही, असा संदेश आपणास या पाठातून मिळतो.
न्यू एज रोबो कंपनीचा एजंट आम्हांला लॅपटॉपवर माहिती सांगत होता. ‘हॉटेल व्यवसायाच्या गरजा लक्षात घेऊन वेटर, आचारी, स्वीपर, मॅनेजर असे वेगवेगळे यंत्रमानव म्हणजेच रोबो आम्ही बनवले आहेत. आम्ही बनवलेले रोबो हुबेहूब माणसाप्रमाणे दिसतात आणि वागतातही. एका रोबोची किंमत एक लाख रुपये आणि दर दोन महिन्यांना सर्व्हिसिंगचे अडीच हजार रुपये. लाखाची गोष्ट निघाल्याबरोबर सोमनाथ पटकन उठत मला म्हणाला, ‘‘राजाभाऊ, उठा आता, हे काही आपल्याला परवडणार नाही आणि दुसरी गोष्ट म्हणजे रोबो वेटरची सर्व कामं करणं कसं शक्य आहे?’’ सोमनाथप्रमाणे माझाही त्या एजंटवर विश्वास बसत नव्हता. फक्त पाच मिनिटं.. माझं म्हणणं तुम्ही ऐकून घ्या. माझ्या सांगण्यावर तुमचा विश्वास बसत नाही; पण आधुनिक विज्ञान-तंत्रज्ञानाचा हा चमत्कार आहे. मोठमोठ्या शहरांतील हॉटेलमध्ये अनेक रोबो काम करत आहेत. अामच्या रोबोबाबत वेटरच्या खाण्यापिण्याचा, पगाराचा, कामचुकारपणाचा विचार करण्याची गरज नाही.
आमचा रोबो वेटर मानवी वेटरपेक्षा दुप्पट काम करेल आणि तुम्हांला दुप्पट कमाई करून देईल याची मी खात्री देतो.’’ एजंटच्या शेवटच्या वाक्याने आम्ही विचार करू लागलो. मी आणि माझा बालमित्र सोमनाथ ऊर्फ सोमा दोघे मिळून गेली चार वर्षे हॉटेल चालवतो आहोत. शहराच्या बाजारपेठेत असणारे आमचे ‘हॉटेल हेरिटेज’ चांगले प्रशस्त आहे. हॉटेलचा कोणताही प्रश्न आम्ही चुटकीसरशी सोडवतो; पण याला अपवाद म्हणजे वेटरचा प्रश्न. आमच्या हॉटेलमध्ये अनेक वेटर आले आणि गेले; पण त्यांच्या कटकटी कायम होत्या. कामचुकारपणा, अचानक दांड्या मारणे, भांडणं करणे अशा तक्रारींमुळे आम्ही हैराण झालो होतो. ‘वाळवंटातील हिरवळ’ म्हणून नमूद करण्यासारखी एक बाब म्हणजे आमचा एक वेटर मनोज बराच काळ आमच्याकडे टिकून आहे. मन्यामध्ये बाकी अनेक दुर्गुण असले तरी प्रामाणिकपणा आणि प्रसंगावधान हे अभावाने दिसणारे गुण त्याच्यामध्ये आहेत, म्हणून आम्ही त्याला टिकवून धरलं आहे. वेटरचा प्रश्न कायमचा निकालात काढण्यासाठी आम्ही चार रोबो वेटर खरेदी केले. मी आणि मनोजने त्यांना
रामू, शामू, दिपू व विजू अशा हाका मारण्यास सुरुवात केली. आमचे दिवस बघता बघता पालटले. हॉटेल बंद केल्यानंतर रात्री अकरा ते सकाळी सहापर्यंत चारही वेटरचे चार्जिंग मी करत होतो. सकाळी सहा वाजता त्यांच्या अंगावर कडक इस्त्रीचे कपडे चढवले आणि त्यांच्या डाव्या खांद्यावरील पॉवर स्वीच सुरू केला, की ते ‘गुड मॉर्निंग, सर’ म्हणून कामाला लागायचे. हॉटेलच्या सर्व कामांचा समावेश असलेले मेमरी कार्ड त्यांच्या डोक्यात बसवलेले असल्यामुळे सर्व कामे ते न सांगता करत. कंपनीची सर्व्हिस चांगली होती. दर दोन महिन्यांनी सर्व्हिस इंजिनियरची भेट ठरलेली असे. वेटर सर्व्हिसिंगच्या वेळी मी स्वत: हजर राहून इंजिनियरकडून बऱ्याच गोष्टी शिकून घेतल्या. हॉटेलमधील स्वच्छता, टापटीप, विनम्र व तत्पर सेवा यांचा परिणाम आम्हांला दोन-तीन महिन्यांत जाणवू लागला. दिवसेंदिवस आमची कमाई वाढू लागली. दुसरं वर्ष सुरू झालं. कंपनीने आम्हांला सांगितलं, ‘
‘यापुढे एका वेटरच्या र्व्हिसिंगला अडीच ऐवजी पाच हजार रुपये पडतील.’’ सर्व्हिसिंगची दुप्पट फी आम्हांला परवडण्यासारखी नव्हती. इंजिनियर सर्व्हिसिंगच्या वेळी जे करतो ते आपण करू शकतो आणि रोबोचे मेकॅनिक आता आपल्या शहरात आहेत, त्यामुळे किरकोळ दुरुस्तीला अडचण येणार नाही, असा विचार करून आम्ही कंपनीची सर्व्हिस घेणं बंद केलं. एवढंच नव्हे, तर सर्व रोबो वेटरचं एक सर्व्हिसिंग मी स्वत: केलं. विशेष म्हणजे सर्व वेटरचं काम महिनाभर सुरळीत चालू होतं. त्यामुळे आपण वीस हजार रुपये वाचवले याचा मला आनंद वाटत होता; पण हा आनंद जास्त काळ टिकला नाही. त्या दिवशी दुपारी एकची वेळ होती. लंच सेक्शनमधून गोंधळ ऐकू येऊ लागला. सोमाला काऊंटरवर बसवून मी लंच सेक्शनमध्ये गेलो. शामूकडं बोट दाखवून दोघं-तिघं तावातावाने म्हणाले, ‘‘काय मालक? हे कासव कोठून आणलं? तो किती सावकाश काम करतो बघा.’
’ त्यांचं बोलणं पूर्ण होण्याआधीच टोपी घातलेला एक जण राजूकडे बोट दाखवून म्हणाला, ‘‘पंधरा मिनिटाअगुदर बेणं माजलेल्या वळूगत हुंदडत हुतं, मला जेवणाचं ताट दिलं आन त्याच्या अंगातलं अवसान गळालं बघा.’’ त्यांचं बोलणं संपलं, की कोपऱ्यातील टेबलला बसलेली बाई तिच्या मांडीवरील बाळाकडं बोट करून म्हणाली, ‘‘माझ्या तान्ह्या पोराला भूक लागली म्हणून त्याला एक कप दूध आणायला सांगितल हुतं...एक घंटा उलटून गेला तरी अजून दूध आणतोय...पोरगं झोपलंय...म्हणून बरं...नाहीतर एवढ्या येळात माझं पोरगं तीन वेळा रांगत जाऊन दूध पिऊन ढेकरा देत बाहेर आलं असतं...’’ गांभीर्य पाहून मी मनोजला लंच सेक्शन सांभाळण्यास सांगितलं आणि शामूला घेऊन किचनमध्ये गेलो. त्याची बॅटरी क्षीण झाली असावी किंवा चार्जिंग कमी झाल्यामुळे त्याच्या हालचाली मंदावल्या असाव्यात असं मला वाटलं, म्हणून त्याच्या पोटावरील ‘एनर्जी’ अशी अक्षरे असलेले बटण चार- पाच वेळेला दाबले...काय आश्चर्य!
शामू पूर्वीसारखा काम करू लागला, हे पाहून माझा आनंद गगनात मावेना. लंच सेक्शनमध्ये शामू मनोजसोबत ठेवून मी काऊंटरला येऊन बसलो. शामूला दुरुस्त केल्याचा माझा आनंद फार काळ टिकला नाही. मनोज घाबरलेल्या आवाजात मला सांगत आला. ‘मालक...लवकर चला तिकडं... सगळ्यांनी गोंधळ घातलाय.’’ मी जाऊन पाहिलं, तर शामू भराभर ताटं उचलतोआहे आणि पुन्हा मांडतो आहे. या अनपेक्षित, अनाकलनीय प्रकारामुळे गिऱ्हाईक एकमेकांकडे तर कधी शामूकडे अचंबित... नजरेने पाहत आहेत असे दिसले. असे प्रसंग पुन्हा घडू नयेत म्हणून दुसऱ्या दिवशी कंपनीत फोन लावून सर्व्हिस इंजिनियरला ताबडतोब बोलावून घेतलं. त्याने आमचे वेटर एका दिवसात दुरुस्त केले. आमच्यावर ओढवलेले विचित्र प्रसंग सांगून सोमाने रोबो वेटरची क्वालिटी चांगली नसल्याचे इंजिनियरला सुनावले. तेव्हा तो म्हणाला, ‘‘आमची सर्व्हिस होती तोपर्यंत सर्व वेटरनी विनातक्रार तुमची सर्व कामे पंधरा-पंधरा तास अखंडपणे केली आहेत.
एका वर्षानंतर केवळ पैशांचा विचार करून तुम्ही आमची सर्व्हिस बंद केली आणि त्यानंतरच फजितीचे प्रसंग घडले आहेत. प्रमाणापेक्षा जास्त वापर झाल्यामुळे तुमचे रोबो वेटर निकामी झाले आहेत. आता सर्व्हिसिंग केल्यामुळे ते एक महिना चालतील. नंतर मात्र तुम्हांला नवे वेटर घ्यावे लागतील. नवीन वेटरची क्वालिटी यापेक्षा उत्तम आहे. रिमोट कंट्रोल सिस्टिममुळे तुम्ही लांबून वेटरवर कंट्रोल ठेवू शकाल. आमची सर्व्हिस असेपर्यंत तुम्हांला काडीचाही त्रास होणार नाही, याची खात्री मी देतो. तुमचा निर्णय लवकर कळवा कारण रोबो वेटरची मागणी खूप वाढली आहे.’’ सर्व्हिस इंजिनियरच्या म्हणण्यावर आम्ही बरीच चर्चा केली. रोबो वेटर नको या निर्णयावर सोमा ठाम होता; परंतु मी द्‌विधा मन:स्थितीत होतो. इंजिनियरचं बोलणं आठवलं, की रोबो वेटर घ्यावेसे वाटायचे आणि झालेली फजिती आठवली, की रोबो वेटर नकोसे वाटायचे. अजून एक महिन्याचा अवधी हाताशी होता त्यामुळे सर्व बाजूंनी विचार करून निर्णय घेण्याचं मी ठरवलं. आता सर्व सुरळीत चाललं होतं; परंतु झालेल्या घटनांचा परिणाम आम्हांला जाणवत होता. कारण हॉटेलमध्ये गिऱ्हाईक जेमतेम येत होतं. शनिवारी दुपारी साडेबाराची वेळ होती. साधारण पस्तिशीची एक स्त्री दोन मुलांसह कारमधून उतरून एसी रूममध्ये गेली. एसी रूमकडे रोबो रामूची ड्युटी होती. तो तत्परतेने आत गेला.
एसी सुरू करून त्याने ऑर्डर घेतली. थोड्या वेळाने त्याने ऑर्डर आत नेऊन दिली आणि तो दुसऱ्या कामाला लागला. पाच-दहा मिनिटांनी एसी रूममधून लहान मुलाचा रडण्याचा आवाज ऐकू येऊ लागला. थोड्या वेळाने तो वाढल्यासारखा वाटू लागला. काही वेळाने एकाऐवजी दोन रडण्याचे आवाज ऐकू येऊ लागले तेव्हा मी रामूला एसी रूममध्ये पाहून येण्यास सांगितले. सर्व व्यवस्थित आहे मालक, मॅडम झोपल्या आहेत म्हणून दोन्ही मुलं रडत आहेत असं सांगून तो किचनमध्ये गेला. मला शंका आली म्हणून मी मनोजला एसी रूममध्ये पाठवलं. मनोजने घाबरलेल्या आवाजात आम्हांला हाका मारल्या आणि आम्ही तिकडे धावतच गेलो. बाई चक्कर येऊन बेशुद्ध अवस्थेत खाली पडली होती. तिच्या सर्वांगाला घाम सुटला होता, तोंडातून फेस येत होता. मी मनोजला ड्रायव्हरला बोलावून आणण्यास सांगितले. आम्ही तिघांनी त्या बाईला व तिच्या दोन्ही मुलांना गाडीत घालून हॉस्पिटलमध्ये नेलं. डॉक्टरांनी तिला तपासून पुढील उपचार तातडीने सुरू केले.
एक दीड तासानंतर ती बाई शुद्धीवर आली. मनोज आणि ड्रायव्हरवर तेथील जबाबदारी सोपवून मी हॉटेलकडे परतलो. मी त्या बाईंची भेट घेतली. नंतर डॉक्टरांना भेटलो, त्या वेळी डॉक्टर म्हणाले, त्यांची ब्लड शुगर एकदम कमी झाली होती, त्यामुळे त्या बेशुद्ध झाल्या. येथे लवकर आणलं म्हणून मी त्यांना वाचवू शकलो, अन्यथा केस हाताबाहेर गेली असती. आता त्यांना कसलाही धोका नाही. त्यांना फक्त विश्रांतीची गरज आहे.’’ रात्री अंथरुणावर पाठ टेकल्यावर माझ्या मनात सहज विचार आला. दुपारी एसी रूममध्ये मी मनोजला पाठवलं नसतं तर कदाचित अनर्थ ओढवला असता आणि आमची एवढी नाचक्की झाली असती, की आम्हांला हॉटेल बंद करावं लागलं असतं; पण आमचं दैव बलवत्तर, बाईंचा जीव वाचला. रोबो वेटर खरेदीपासूनच्या सर्व घटना पाहिल्यानंतर एक गोष्ट स्पष्ट होत होती, ती म्हणजे रोबो-वेटरमुळं आम्हांला पैसा मिळाला;
पण त्यापेक्षा अधिक बदनामी वाट्याला आली होती. एका कृतीने बदनामीचा कलंक धुतला गेला. दिवसभरात अनपेक्षित घटना घडल्या. आलेल्या प्रसंगाला तोंड देताना आम्ही माणुसकीचा धागा पकडून ठेवला; पण तो व्यवसायाचा एक भाग म्हणून. मनोजने तो धागा उत्स्फूर्तपणे आणि निरपेक्ष रीतीने पकडून ठेवला होता. माणुसकीमुळेच माणूस श्रेष्ठ बनतो हेच खरं. नवीन रोबो वेटर खरेदी करावे की करू नयेत याबद्दल बरेच दिवस मी द्‌विधा मन:स्थितीत होतो; परंतु आता माझी द्‌विधा मन:स्थिती कायमची संपली आणि मी शांतपणे कधी झोपी गेलो, हे मलाही समजलं नाही.
निर्णय मराठी स्वाध्याय - Nirnay Swadhyay 10th (10th std Marathi Nirnay Lesson 19).
अनुक्रमणिका / INDIEX
| पाठ कविता | स्वाध्याय LINK |
|---|---|
| 01: जय जय हे भारत देशा (गीत) | Click Now |
| 02: बोलतो मराठी… | Click Now |
| 03: आजी : कुटुंबाचं आगळ | Click Now |
| 04: उत्तमलक्षण (संतकाव्य) | Click Now |
| 05: वसंतहृदय चैत्र | Click Now |
| 06: बालसाहित्यिका : गिरिजा कीर (स्थूलवाचन) | Click Now |
| 07: वस्तू (कविता) | Click Now |
| 08: गवताचे पाते | Click Now |
| 09: वाट पाहताना | Click Now |
| 10: आश्वासक चित्र (कविता) | Click Now |
| 11: आप्पांचे पत्र | Click Now |
| 12: मनक्या पेरेन लागा (स्थूलवाचन) | Click Now |
| 13: गोष्ट अरुणिमाची | Click Now |
| 14: भरतवाक्य (कविता) | Click Now |
| 15: कर्ते सुधारक कर्वे | Click Now |
| 16: काळे केस | Click Now |
| 17: खोद आणखी थोडेसे (कविता) | Click Now |
| 18: वीरांगना (स्थूलवाचन) | Click Now |
| 19: आकाशी झेप घे रे (कविता) | Click Now |
| 20: सोनाली | Click Now |
| 21: निर्णय | Click Now |
| 22: तू झालास मूक समाजाचा नायक (कविता) | Click Now |
| 23: सर्व विश्वचि व्हावे सुखी | Click Now |
| 24: व्युत्पत्ती कोश (स्थूलवाचन) | Click Now |